Werf Slim: Werf Studenten #263
Black box, Begeleiding, Bezinning
☕ Hartelijk maandag!
Stage? Ja hoor, het aantal leerbanen stijgt naar 30%, meldt de nieuwste Stagebarometer. Mooie cijfers voor op de vlag, zeker op Bevrijdingsdag; een dag waarop we stilstaan bij vrijheid. Maar hoeveel vrijheid krijgen studenten eigenlijk op de werkvloer? Zoals Marc van der Meer al jaren zegt: we weten dat studenten ergens lopen, maar niet wat ze daar precies leren. Veel leerbanen blijken vooral werkbanen, met een begeleider die goed is in zijn vak, maar geen leermeester. Maar, zoals die eerdergenoemde Marc van der Meer ook al jaren opmerkt: we weten dat studenten ergens lopen, maar niet wat ze daar precies leren. Veel leerbanen blijken vooral werkbanen met een begeleider die goed is in zijn vak, maar geen leermeester.
🔄Tegelijk spreken de arbeidsmarktcijfers elkaar tegen. Volgens het CBS beleven we historische krapte, terwijl Paul de Beer laat zien dat de spanning alweer afneemt. En juist als die urgentie verdwijnt, verdwijnen ook vaak de ambities rondom goede stages.
🕵️♂️In mijn eigen blogserie onderzoek ik waarom jongeren vastlopen in de belofte van voorspelbare loopbanen. ‘Wees jezelf’ is daarin het meest verwarrende advies van allemaal.
🙋♀️Verder lees je waarom kennis steeds minder waard wordt en wat daarvoor in de plaats komt: nieuwsgierigheid, richting en durven kiezen. Wie alleen nog maar doet wat AI je aanreikt, verliest zijn toegevoegde waarde.
🪩Tot slot een pleidooi voor echte vorming: in Trouw vertelt een filosofiedocent waarom leerlingen niet moeten leren hoe te dansen, maar weer moeten durven dansen; op school, en dus ook bij jou, op de werkvloer.
Veel stagiairs gewenst.
Maarten
ps: Vind je deze nieuwsbrief waardevol? Deel dit dan vooral in je netwerk!
En niet vergeten: Werf Slim: Werf Studenten.
Onze vrienden: NUTZY
O, je dacht dat stagiairs stonden te trappelen?
Welkom in 2025! De stagiair van vandaag is niet meer dat brave schaap dat blij is met een werkplek naast het toilet en een halve reiskostenvergoeding in de vorm van stroopwafels. Nee, jongeren zijn mensen. Met een hoofd. En huur. En keus. Véél keus.
"Wij bieden ruimte om te groeien."
Lees: jij krijgt een plantje op je bureau (terminaal) en een leeg Excelbestand waar niemand ooit meer naar kijkt.
Wat studenten wél willen?
🛠 Wat moet ik echt doen?
💰 Wat krijg ik betaald?
😵💫 Wie wordt m’n collega, en ruikt die naar Red Bull of naar burn-out?
En die krappe arbeidsmarkt waar je bij elk netwerkevent over loopt te jammeren? Die geldt niet voor jou, werkgever. Want jij zit nog in je 2001-PDF-mentaliteit, met je CV-screening-tool alsof het Tinder is voor mensen zonder rechten of salaris. Swipe je suf, schat. Niemand wil komen werken voor een broodtrommel vol complimenten en een bonus in de vorm van 'leuke ervaring'.
Misschien moet je accepteren dat de tijd waarin stagiairs ‘dankbaar’ moesten zijn voorbij is.
Jij bent niet aan het geven.
Jij bent aan het vragen.
En je zit niet in de positie om eisen te stellen. Je zit in de positie om koffie te zetten. Voor de stagiair.
Daarom is er Nutzy.
Geen glad platform. Geen HR-geleuter. Gewoon eerlijk. In je inbox. Zoals het hoort.
🔧 Dit is het werk.
💶 Dit is het bedrag.
🙃 Dit is Henk. Hij maakt veel grappen. Je mag zelf kiezen of je lacht.
Dus. 🧻 Trek die vacaturetaal door de shredder.
🚀 Zet Nutzy aan.
👀 Laat zien wat je écht biedt. Geen buzzwords. Geen bullsh*t. Gewoon boter bij de vis. Of uitjes, ook lekker.
P.S. Denk jij écht dat stagiairs staan te trappelen om bij jou te komen werken?
Laat het ons weten. Dan zetten we het in een museum.
Of je liegt.
Of je hebt een gratis snoepautomaat.
In alle gevallen: we willen het zien.
DEZE WEEK
🔗 Meer leerbanen, minder inzicht
Volgens de nieuwste Stagebarometer van SBB zit het wel snor met de leerbanen in het mbo: 30% van de studenten heeft er één, en dat moet doorgroeien naar 35%. Cijfers waar je lekker mee kunt wapperen in een beleidsstuk. Maar wát zeggen ze eigenlijk?
Want ja, een leerbaan klinkt mooi ; vier dagen werken, één dag school, erkend leerbedrijf erbij. Maar wie begeleidt die studenten eigenlijk op de werkvloer? Meestal vakmensen, mensen die goed zijn in wat ze doen. Alleen: dat maakt je nog geen goede leermeester. Sterker nog: dat zegt helemaal niks over wat studenten daar precies leren. Zoals onderwijsonderzoeker Marc van der Meer het zo scherp zegt: “We sturen studenten op stage, daar leren ze van alles, maar hoe dat precies gebeurt is eigenlijk een black box.”
En dat is het dus ook. We weten hoeveel studenten een leerbaan hebben. We weten hoeveel erkende leerbedrijven er zijn. Maar wat we niet weten: hoeveel studenten echt worden uitgedaagd, begeleid, serieus genomen. Hoeveel leerbanen zijn eigenlijk gewoon werkbanen met een lesbrief erbij? Hoeveel studenten leren daar om vragen te stellen, keuzes te maken, iets fout te doen en er beter van te worden?
De cijfers zijn geruststellend. Maar de inhoud? Geen idee. En dat zou toch best iets meer aandacht mogen krijgen. Zeker nu de arbeidsmarkt verandert; zijdelings door technologie, maar vooral door het feit dat mensen méér moeten kunnen dan alleen ‘praktisch zijn’.
📊 Bekijk hier de Stagebarometer voorjaar 2025 – SBB
🔗 Meer vacatures dan mensen
De krapte op de arbeidsmarkt is officieel historisch. Volgens het CBS was de spanning tussen 2022 en 2024 groter dan in de afgelopen 50 jaar. Er waren gewoon meer vacatures dan mensen die ze wilden én konden invullen. Dat heeft gevolgen voor alles wat met werk te maken heeft, dus ook voor stages. Want als bedrijven het al niet lukt om personeel te vinden, hoe aantrekkelijk blijven ze dan nog voor stagiairs?
Bastiaan Starink, bijzonder hoogleraar arbeidsmarkt, pensioenen en belasting aan Tilburg University, schoof aan bij Nieuws en Co op Radio 1 om de cijfers te duiden. Hij legt uit wat dit betekent voor de toekomst van werk, en wat werkgevers nu kunnen doen.
📻 Luister hier het fragment terug op NPO Radio 1
🔗 Krapte? Welke krapte?
In het kader van ‘zo kun je het ook bekijken’ zijn er ook mensen die er heel anders tegenaan kijken: Meldde het CBS nog dat de arbeidsmarktkrapte tussen 2022 en 2024 historisch was. Meer vacatures dan mensen; het grootste tekort in 50 jaar. Maar arbeidsmarktexpert Paul de Beer gooit nu roet in het krapteverhaal. Volgens hem is de spanning alweer voorbij. Het aantal vacatures daalt, het aantal werklozen stijgt. We zitten alweer op meer dan één werkloze per openstaande vacature.
Wat betekent dit voor stages? Als de krapte verdwijnt, verdwijnt vaak ook de urgentie. Bedrijven zetten dan sneller de pauzeknop op hun stagebeleid, juist terwijl nu het moment is om jong talent duurzaam te binden. De Beer legt bovendien uit dat de krapte vooral ontstond door baanwissels na corona – niet door vergrijzing. Dat nuanceert het hele beeld.
📖 Lees Paul de Beers analyse op zijn blog.
Met dank aan Marc van der Meer voor het delen van het artikel.
🔗 Durf te dansen (maar wel binnen het format graag)
Filosofiedocent Joris Verheijen stelt in Trouw dat Bildung; ooit bedoeld als vorming tot vrij en kritisch mens is gekaapt door het neoliberale onderwijsdenken. Nu gaat het vooral om brave burgertjes maken die zich keurig aan het curriculum houden. In een geweldig interview door Peter Henk Steenhuis legt hij uit waarom leerlingen niet moeten leren hoe ze moeten dansen, maar weer durven dansen. Op de gang, bij voorkeur. Zonder lesdoel erbij. Schreef ‘ie ook een boek over: ‘Revolutie in de Schoolgang’. Mooi werk voor diegenen die de grens tussen jongeren begeleiden of opleiden en filosofie graag opzoeken.
En ja, ook in stagebegeleiding is dat herkenbaar. Want hoe vaak mogen stagiairs écht zeggen wat ze denken, of doen wat ze willen leren? Oftewel: hoeveel ruimte geef jij om van de trap af te springen in plaats van er braaf één trede per keer op te klauteren?
🎙️ In juni nemen wij een podcast op met Peter Henk Steenhuis. Wij oefenen onze danspasjes alvast.
📚 Lees hier het interview in Trouw (betaalmuurtje, ik heb het hier dus samengevat, maar hele stuk lezen moeite waard!)
En toevallig stond ik vorige week nog oog in oog met Humboldt; een van de grondleggers van het idee van ‘Bildung’.
Man had moves, dat zie je direct.🕺🏽
🔗 Slimme tools, domme mensen?
AI maakt alles makkelijker. Schrijven, samenvatten, reflecteren; kan allemaal in één prompt. Maar juist dat gemak zorgt voor iets geks: we verleren hoe het ook alweer moest. Inc. Magazine meldt dat het gemiddelde IQ zakt. Forbes België ontdekte dat 40% van Gen Z moeite heeft met handschrijven. En Addy Osmani, lead engineer van Google waarschuwt dat AI ons langzaam verandert in menselijke copy-paste-machines. Slimmer werken? Ja. Maar ook steeds minder zelf doen.
En dan komt de grote vraag: moeten we studenten eerst weer leren lezen en schrijven, voordat ze denken dat dat niet meer hoeft? Omdat AI het toch wel regelt? Misschien wel. Lezen en schrijven zijn dan niet alleen vaardigheden, maar ook een metafoor. Voor kritisch denken. Voor begrijpen wat je doet. Voor zelfstandig nadenken, reflecteren, keuzes maken. Voor alle ‘gewone’ dingen die stiekem de basis zijn van alles wat je later op de werkvloer nodig hebt; en dus ook tijdens je stage.
Misschien wordt de pen dan toch hét verzetsinstrument van Gen Z. Niet om een manifest te schrijven, maar om te bewijzen: ik kan dit nog zélf.
📉 Waarom we collectief dommer worden – Inc.
✍️ Waarom Gen Z de pen vergeet – Forbes België
🤖 Hoe AI je skills kan uithollen – Elevate van Addy Osmani
🔗 AI, de banencrisis en de mens als luxeproduct
Ok nu we het er toch over hebben; dat hele AI ding staat bet wel in de picture. En terecht. Er zijn een paar dingen om je te realiseren. Zoals de verlooptijd van banen die in dit veld opploppen en net zo snel weer ‘POEF’ wegzijn. Eerst werd prompt engineer gepresenteerd als de baan van de toekomst. Nu zegt The Wall Street Journal: die rol is alweer achterhaald. Bedrijven hebben er nauwelijks iemand voor aangenomen AI snapt de vraag zelf inmiddels ook wel. Tegelijk laat Blood in the Machine (puike titel voor een blog met dit soort thematiek) zien hoe bedrijven als Duolingo stilletjes creatieve teams ontslaan. AI kan het wel overnemen, zeggen ze. Ook al maakt het fouten. Ook al is het saai. Ook al gaat er iets onherstelbaars verloren.
Volgens auteur Sangeet Paul Choudary zitten we midden in een stille verschuiving: kennis is overvloedig geworden en dus goedkoop. Wat wél schaars blijft (en dus waardevol) is nieuwsgierigheid, curatie en oordeel. Niet wát je weet, maar hóe je denkt. Niet of je iets kunt googelen, maar of je de juiste vragen stelt. En dan is de logische vraag: waarom blijven we mensen dan nog steeds vooral kennis aanleren, alsof dát hen voorbereidt op de arbeidsmarkt? Alsof diploma’s de toegangspoort zijn tot zekerheid?
De waarheid is harder: kennis is tablestakes geworden; water. Wat je onderscheidt, is hoe je ermee omgaat. In een wereld waar AI alle antwoorden geeft, zijn mensen met goede vragen goud waard. Niet alleen morgen; nú al. Wie nu niet oefent in denken, kiezen, filteren, zal straks perfect kunnen meebewegen met systemen, maar niets meer toevoegen. En dan ben je inwisselbaar. Diploma of niet. Of zoals hij het zegt: “When knowledge becomes abundant, value migrates to the functions that exist upstream and downstream from it: framing the inquiry and acting on the output.” In this new architecture, curiosity, curation, and judgment create real advantage.
De nieuwe elite op de werkvloer zijn dus niet de mensen die AI het beste gebruiken, maar de mensen die weten wanneer ze het níét moeten gebruiken. Mensen met smaak, richting en durf. De mens als luxeproduct.
🔗 Wees jezelf (maar wel in het juiste format)
In deze eerste aflevering van een vierdelige blogserie die ik zelf schreef probeer ik te achterhalen waarom zoveel jonge mensen vastlopen in hun zoektocht naar werk, zingeving en zichzelf. We blijven studenten en starters een helder pad beloven: doe dit, leer dat, vink deze stage af, en het komt goed. Maar dat pad? Dat is er vaak helemaal niet meer. Vaste banen verdwijnen, carrièrepaden versnipperen, en het werk zelf lijkt soms verdacht veel op een eindeloze proefperiode naar, ja wat eigenlijk?
Zelf denk ik daar ook nog wel eens over na, of ik doe op z’n minst een poging. Geïnspireerd door echte denkers zoals Turchin, Reckwitz en Baudrillard onderzoek ik in deze serie hoe we jongeren voorbereiden op een arbeidsmarkt die fundamenteel veranderd is. In deze eerste blog (van 4) : waarom ‘wees jezelf’ een verwarrend advies is geworden. Want in een wereld waarin uniciteit de norm is, wordt jezelf zijn al snel een prestatie.
📚 Lees aflevering 1 van de serie
(Over loopbaanverwachtingen, verplichte originaliteit en waarom authenticiteit best vermoeiend kan zijn.)
Dat was ‘m!
Afgelopen week heb ik mijzelf opgesloten (als ik niet thuis was ivm kinderen en vakantie enzo) en heb ik mijn boek over Stagebegeleiding op afstand in het engels vertaald. Daar meer over op korte termijn! Hier de achterflap.
Komende week ben ik op ons nieuwe kantoor met Censes in Zeist, zin in! ook bereiden we een nieuwe podcast voor. Ik ben intussen ook bezig met het afronden van een boek over mbo-recruitment.
📌 Wat je deze week meeneemt:
📊 Meer leerbanen, minder inzicht
Het aandeel mbo-studenten met een leerbaan stijgt, maar we weten nog steeds niet wat ze daar leren. Begeleiding is geen vanzelfsprekendheid.⚖️ Arbeidsmarktkrapte of gemakzucht?
CBS ziet historische tekorten, Paul de Beer ziet ze alweer verdwijnen. En bedrijven? Die schakelen hun stage-ambitie mee met de conjunctuur.🧭 ‘Wees jezelf’ is geen routekaart
In mijn blogserie onderzoek ik waarom jongeren vastlopen in een arbeidsmarkt die niet meer werkt zoals beloofd. Deel 1: de paradox van verplichte uniciteit.🧠 Kennis is water, richting is goud
In een wereld waar AI alles aanvult, wordt jouw waarde bepaald door de vragen die je stelt en niet door de antwoorden die je herhaalt.💃 Durf te dansen (ook op stage)
Filosofiedocent Joris Verheijen pleit voor Bildung met frictie. Niet formatteren, maar vormen. Want echte groei begint bij ruimte om af te wijken.
🎯 En misschien is dat wel de opdracht voor de komende tijd: niet méér leerbanen, maar betere. Met aandacht, richting, en ruimte om te struikelen.
Tot volgende week!
Veel stagiairs gewenst.
Maarten
Plus onthouden: Werf slim: werf studenten!
Plus plus: Doorsturen mag!
Ken je een collega, school, of student die hier wat aan heeft? Deel deze nieuwsbrief. Ze kunnen er beter vandaag dan morgen mee aan de slag.
Volg, deel en blijf op de hoogte
👉 LinkedIn
👉 Website
👉Engelstalig blog
Deze nieuwsbrief wordt mede mogelijk gemaakt door NUTZY. Organisaties zoals Albron, Albert Heijn en Croonwolterdros gebruiken hun platform om jong talent op een nieuwe manier aan te trekken.