Hartelijk maandag!
We blijven het maar zeggen: “Gen Z is zó lastig te motiveren.” Altijd met die diepe zucht erbij. Maar eerlijk? Misschien ligt het niet aan hen. Misschien ligt het aan ons. Zij zijn geen probleem; zij zijn een systeemupdate. En wij draaien nog op Windows 3.1 (tnx voor de metafoor Aart Bontekoning!)
Neem Amsterdam. Daar mogen mbo’ers gewoon meedenken over beleid. Geen symbolisch applaus, maar échte invloed. En dat werkt. Want als je jongeren serieus neemt, krijg je ideeën die je zelf niet had verzonnen, en dat is precies de bedoeling.
Maar dan moet je wel luisteren. Echt luisteren. Niet invullen. Niet zenden. Laat stiltes vallen. Ja, dat voelt ongemakkelijk. Maar precies daar gebeurt het.
En als je denkt: “Ze willen geen verantwoordelijkheid”, dan heb je het mis. Ze willen wél bijdragen , maar wel ergens aan dat ertoe doet. Geef ze betekenisvol werk, laat AI lekker de saaie klusjes doen. Iedereen blij.
En over helden gesproken: hun voorbeeld is geen CEO met een strak plan en een even strak pak, maar Carrie Bradshaw. Rommelig, eerlijk, een tikje dramatisch en juist daarom herkenbaar. Misschien hoeft jouw stage dus ook niet perfect te zijn.
Care less. More Carrie.
Veel stagiairs gewenst.
Maarten
ps: Vind je deze nieuwsbrief waardevol? Deel dit dan vooral in je netwerk!
En niet vergeten: Werf Slim: Werf Studenten.
Onze vrienden: NUTZY
Welkom in 2025.
De stagiair van nu?
Heeft meer tabs open dan jij collega’s in je team. Woont in een kamer van 12m² voor een prijs waar je vroeger een eengezinswoning voor kocht met ruimte voor én een hoekbank én een televisie. En ja, die student kan kiezen. Véél kiezen.
Blijf jij hangen in vacatureteksten die klinken als de handleiding van een faxapparaat, dan swipe je zo de vergetelheid in. Je wordt net zo genegeerd als dat Teams-bericht op vrijdagmiddag waar je per ongeluk “alle medewerkers” in tagde.
De moderne stagiair wil maar drie dingen weten:
Wat ga ik doen?
Wat krijg ik betaald?
En is mijn begeleider een relaxte sidekick of het menselijke equivalent van een printerstoring?
En nee, ze zitten niet te wachten op die collega van veertig die bij elke lunch begint over “toen we nog krabbels op Hyves achterlieten en MSN-statussen hadden met songteksten van Bløf.”
Ondertussen bied jij een 'leerzame ervaring' aan. Maar zonder duidelijkheid, zonder richting, zonder zelfs maar een werkende inlog op dag één. Je onboarding voelt als een escape room zonder hints. En je vacature? Die leest als een PowerPoint-template die per ongeluk gepubliceerd is.
Stagiairs komen niet voor je bedrijfsjubileum of je core values. Ze komen om iets te leren, liefst zonder te verdwalen in vaagheid.
Daarom is er Nutzy.
💥 Geen HR-kretologie.
💥 Geen vacature-bingo.
💥 Gewoon:
– Dit zijn de taken.
– Dit is wat je betaalt.
– En dit is José. Ze begeleidt stagiairs, haar grappen zijn matig, maar ze haalt wel elke vrijdag kibbeling.
Zet Nutzy aan.
Voor dansende stagiairs.
Niet voor dansende bananen. 🍌💃
DEZE WEEK
Generatiegezeur of gouden kans?
We kennen het zinnetje inmiddels uit ons hoofd: “Gen Z is zó moeilijk te motiveren.” Meestal met een betekenisvolle ‘zucht’, of een cursus in een zaaltje. Oftewel: we snappen ze niet, dus zij zijn het probleem. Maar wat als jij het bent? In MT/Sprout legt Hidde de Vries haarfijn uit waarom Gen Z helemaal niet lastig is, maar gewoon anders en dus juist een kans biedt voor organisaties die wél willen meebewegen.
Hij heeft het trouwens steeds over Gen Z. Persoonlijk spreek ik liever over ‘jonge collega’s’, dat voelt minder alsof je met een loep naar een vreemde stam zit te turen. Maar goed, als vakterm helpt het wel om te weten wie we bedoelen. En zoals Aart Boetekoning het zegt: jonge medewerkers (Z’ers) kunnen een update zijn voor je organisatie. Werk jij nog met Windows 3.1? Precies.
En eerlijk is eerlijk, zoals Morgan Wallen zingt: “If I'm the problem, well, you might be the reason.” Misschien is de ander lastig, maar misschien doe jij ook iets waardoor het werkt of juist niet werkt.
Waarom dit belangrijk is voor wie met stagiairs werkt? Omdat veel van die Gen Z’ers eerst stagiair zijn vóór ze medewerker worden. Als je nu al afhaakt op hun ‘andere mindset’, dan mis je straks de collega’s die wél flexibel zijn, creatief denken en verandering niet schuwen. Dat is niet een generatieprobleem, dat is een gemiste kans.
👉 Lees het artikel van Hidde de Vries (MT/Sprout, 23 mei):
Gen Z moeilijk te motiveren? Dan ben jij het probleem
De stem van mbo’ers klinkt in de Stopera
Nee, niet omdat ze te luidruchtig zijn tijdens een rondleiding, of omdat ze protesteren omdat ze zich ook gezien en gewaardeerd willen voelen. Zou op zich kunnen, want hoe vaak hoor je mbo-studenten écht aan het woord in beleid? Nou, in Amsterdam dus wél. De MBO-denktank is geen praatgroepje voor de bühne, maar een serieus adviesorgaan dat meepraat over alles wat jonge mensen raakt: van stemgedrag tot seksuele vorming, van armoede tot sport. En jawel — ook over hoe je de kloof tussen mbo-studenten en de gemeente verkleint.
Waarom is dit belangrijk voor iedereen die werkt met stagiairs? Omdat het laat zien wat er gebeurt als je jonge mensen niet over, maar met hen spreekt. Hun ideeën zijn vaak verrassend praktisch, slim en confronterend eerlijk. En precies dát is wat we nodig hebben op de werkvloer. Niet alleen om betere stages te bieden, maar ook om mbo’ers echt te waarderen als de vakmensen en burgers die onze stad draaiende houden.
👉 Bekijk de adviezen van de MBO-denktank (Gemeente Amsterdam)
Of zoals een van de deelnemers het zelf verwoordde: zonder ons geen stad.
🎓 Verplaats je eens in een stagiair
In de nieuwsbrief Design Thinking for HR (leuke! even volgen zou ik zeggen) legt Nicole Dessain uit waarom ‘empathie-interviews’ zo krachtig zijn. Niet om ‘input op te halen’ (jeukterm alert), maar om echt te begrijpen wat medewerkers en dus ook stagiairs meemaken. Hoe ze zich voelen. Waar ze tegenaan lopen. En wat ze eigenlijk nodig hebben.
Zo pak je het aan: bepaal wat je écht wilt weten, stel verhalende vragen (“Vertel eens over een moment dat…”) en laat vooral stiltes vallen. Ongemakkelijk? Ja. Maar precies dáár gebeurt het. Niet in je gespreksleidraad, maar in de aarzeling.
Dat is ook hoe ik werk: met design thinking. Dus niet meteen in oplossingen duiken (“we hebben een app gebouwd!”🤪), maar eerst begrijpen wat er speelt. Empathie dus; en dat is wat anders dan ‘jezelf inleven door even aan je eigen puberteit te denken’.
Dit stuk is verplichte kost voor iedereen die stagiairs begeleidt. Want hoe vaak vraag je nou echt: hoe landt deze stage eigenlijk bij jou als student?
P.S. Je hoeft niet meteen een design thinking-pro te worden of psychotherapeut. Begin klein. Bijvoorbeeld met: “Wat vond je het meest verwarrend aan je eerste week?” en dan luisteren. Zonder PowerPoint.
📎 Lees het artikel van Nicole Dessain over empathie-interviews
↓Of download mijn handleiding hier (Gratis)
“Wie is er nog zo gek om ambtenaar te worden?”
Dat vroeg professor Bram Steijn zich in 2006 al af. En bijna twintig jaar later is het antwoord: steeds minder jonge mensen. Want hoewel we in vacatureteksten maatschappelijke impact roepen alsof het een nieuwe koffiesmaak is in die lokale hippe Patagoniavest tent, blijkt uit onderzoek dat jonge ambtenaren zich vooral vastlopen op iets heel anders: gebrek aan carrièrekansen.
Dank aan Emiel van Nassau voor het delen van het nieuwste rapport van de Universiteit Utrecht. Daaruit blijkt: als je jong bent, geen grijze haren hebt en tóch inhoudelijk wil doorgroeien, dan kun je het bij veel gemeenten wel schudden. Tenzij je bereid bent eerst dertig jaar op je plek te blijven zitten zonder morren.
Het onderzoek sluit naadloos aan bij de scriptie van Welmoed Kuperus over jonge rijksambtenaren, bij het werk van Stephan Corporaal over werkbeleving van jonge professionals, en natuurlijk bij het internationale onderzoek van James Perry naar Public Service Motivation (PSM). Die motivatie bestaat uit drie idealistische pijlers:
Beleid willen maken,
Zorg willen dragen voor anderen,
En het publieke belang belangrijker vinden dan je eigen belang.
Maar motivatie is geen magische batterij. Als je alleen maar mag toekijken hoe externe bureaus het leuke werk doen, als je niet serieus wordt genomen vanwege je leeftijd, en als je ambities eindigen in de schaal 9-klem, dan dooft die vlam vanzelf. En dan ben je hem kwijt: de jongere én zijn motivatie.
🎓 En dit geldt niet alleen voor jonge beleidsmedewerkers, maar ook voor stagiairs. Of je nu werkt met mbo’ers (terecht dat dit eindelijk gebeurd!) of academici; de vorm maakt minder uit dan we denken. Wat telt is de inhoud. Dáár zit de motivatie. Dáár zit het leereffect. En dáár zit de binding.
🧃 Zin in een carrière in de publieke sector? Graag. Maar dan wél met inhoud, autonomie en een groeipad dat niet pas begint als je 45 bent.
📮 Werken met betekenis
Wat doe je als je stagiair ‘aan zijn max zit’? Niet in de zin van: ‘lekker bezig’, maar meer: ‘ik trek dit niet meer’. Ellen Scott beschrijft in haar stuk over de capacity gap – dat gevoel dat er altijd meer werk is dan je aankunt; hoe bedrijven daar rampzalig of juist hoopvol mee omgaan.
In plaats van stagiairs (of collega's) te laten verzuipen of alles over te hevelen naar AI, pleit ze voor iets verrassends: betekenisvol werk behouden voor mensen, en saaie, repetitieve taken slim overdragen aan AI. Niet om mensen te vervangen, maar om de emmer groter te maken zonder hem over te laten lopen.
Slimme organisaties snappen dit allang. Die investeren in kwalitatief sterke stages. Omdat het wérkt: het levert meer op dan het kost, je employer brand krijgt een boost, en je laat zien dat je de toekomst van werk snapt. ROI-technisch slim, imagotechnisch nog slimmer.
📎 Lees het hele stuk van Ellen Scott over het dichten van de capacity gap
🎓 Waarom dit relevant is voor stages? Omdat ook bij stageplekken vaak teveel gevraagd wordt van te weinig mensen, en stagiairs dan het sluitstuk zijn. Of juist: de verlossing. Laat je niet verleiden om stagiairs te zien als goedkope capaciteit, maar als mensen die betekenis willen geven aan hun werk. En zorg dat de AI vooral de notulen doet.
Welcome to the Danger Zone
Je weet dat leren werkt, als een stagiair zucht: “ik snap er niks van”, en dan tóch doorgaat. Volgens Elizabeth en Robert Bjork moet leren namelijk een beetje pijn doen. Ze noemen dat desirable difficulties: situaties waarin je even niet op routine kunt varen. Zoals een assessment op dinsdag, terwijl je maandag nog dacht dat je het onder de knie hadEBjork_RBjork_2011.
Hun theorie sluit naadloos aan op Vygotski’s klassieke idee van de zone van naaste ontwikkeling: leren gebeurt niet in de relaxte comfortzone, maar net daarbuiten. IIn de Danger Zone dus, zoals Top Gun ons al leerde in de eighties, toen ik ’m voor het eerst zag op VHS, geleend bij de videotheek. Ja, zo oud ben ik. En ja, ik had boete omdat ik ’m te laat terugbracht.
Voor stagebegeleiders en HR betekent dit: Begeleid niet te strak, maar ook niet te losjes. Richt je stage zo in dat jongeren nét uitgedaagd worden. Niet afbranden, maar ook niet pamperen. Laat ze herhalen, switchen, testen, falen, proberen. Interleaving in plaats van blokken. Ruimte tussen de leerprikkels. Kwestie van timing, net als bij een goed uitgevoerde barrel roll.
Of je nu werkt met mbo-studenten of toekomstige promovendi in de snaar-theorie: het draait om die leerstretch. Want zonder spanning geen snelheid. Zonder Danger Zone geen groei.
Zoals Tom Cruise het in 1986 al zei: “It’s not the plane. It’s the pilot.”
Oftewel: het ligt niet aan je stagehandleiding. Het ligt aan hoe je ermee vliegt.
En als je crasht? Kenny Loggins opzetten, boven je toetsenbord hangen, en zingen:
Highway… to the DANGER ZONE!
Je stagiair denkt dat je gek bent. Maar dat dacht hij toch al sinds die leercurve met drie kleuren.
🧠 Care less. Be more Carrie.
Ja, nu ik toch die leeftijd nog een keer op te rakelen, ik ben ook zo oud dat ik Sex and the City keek op een beeldbuis-tv met Free HBO in een motelkamer ergens langs de snelweg in de VS. Toen je nog op de afstandsbediening moest drukken tot je duim verkrampte om dat ene kanaal te vinden waar Carrie Bradshaw weer achter haar PowerBook zat te typen over de liefde, en haar zoveelste existentiële crisis in een tutu.
En nu? Nu loopt Gen Z met haar weg. Niet ondanks haar egoïsme, geklungel en chronische geldproblemen, maar dankzij.
Want waar eerdere generaties hun fouten probeerden weg te poetsen in cv’s vol kerncompetenties, zegt Gen Z: geef ons maar een ‘hot mess’ met een mening.
Carrie is geen rolmodel. Ze is een spiegel.
Ze liegt, ze twijfelt, ze kiest voor de foute man; en vergeet dan haar vriendin af te bellen. En precies dáárom is ze herkenbaar.
En dat is een les voor iedereen die stagiairs begeleidt of wil werven.
Stop met perfectie verkopen. Laat ook de rafelranden zien. Die zijn niet je zwakte, die zijn je brug. Het maakt je herkenbaar. Studenten hoeven geen perfectie te zien, maar dat je je best doet. Is Nutzy bijvoorbeeld handig voor.
Dus voor wie het nog niet wist: het is 2025. ‘Careful’ is uit. Carrie is in.
📎 NOS – Gen Z loopt weg met ‘egoïstische’ Carrie
Dat was ‘m!
Deze editie schrijf ik vanaf het vliegveld van Vilnius waar ik de afgelopen dagen bij het jaarlijkse congres van LEO-NET was in Kaunas; een netwerk van europese stagecoordinatoren. Verrassend mooi land. Komende week ben ik in Gent, neem ik een podcast op met Germaine Statia van Hiretime met Brand en Jansen en
Ok, resumé:
📌 Wat je deze week meeneemt:
🎯 Gen Z moeilijk te motiveren? Of snap jij ze gewoon niet?
Stop met zuchten en start met luisteren. Wie jonge collega’s als ‘lastig’ ziet, mist de kans op creatieve denkers die wél tegen verandering kunnen. Het probleem? Vaak jijzelf. Of je stage-aanpak.
🏛️ Inspraak zonder powerpoints.
In Amsterdam praat de MBO-denktank wél mee. Niet als klankbord voor de bühne, maar als serieuze stem over beleid. Want wie stagiairs écht serieus neemt, krijgt meer dan alleen koffie gezet: je krijgt scherpe ideeën terug.
🧠 Design thinking zonder dure consultant.
Empathie-interviews werken. Geen ‘input ophalen’ maar écht snappen wat stagiairs meemaken. Vraag: "Wat vond je verwarrend aan je eerste week?" en durf dan te zwijgen. Dáár zit de winst.
📉 Van idealen naar schaal 9-klem.
Jonge ambtenaren willen publieke waarde leveren, geen toeschouwer zijn in het beleidscircus. Geef ze ruimte, geen wachtkamer. Want motivatie zonder perspectief is snel op.
🤯 Capacity gap? Laat AI de notulen doen.
Te veel werk? Laat de meaningful bits bij mensen. Slimme organisaties laten stagiairs groeien, niet verzuipen in saaie klusjes. Stage = investering, geen goedkope FTE.
🎢 Leren doet een beetje pijn.
De Danger Zone is geen burn-outzone. Het is de plek waar leren écht gebeurt. Niet pamperen, niet pushen, maar precies goed begeleiden. Zoals Top Gun al zei: “It’s not the plane. It’s the pilot.”
Tot volgende week!
Maarten
Plus onthouden: Werf slim: werf studenten!
Plus plus: Doorsturen mag!
Ken je een collega, school, of student die hier wat aan heeft? Deel deze nieuwsbrief. Ze kunnen er beter vandaag dan morgen mee aan de slag.
Volg, deel en blijf op de hoogte
👉 LinkedIn
👉 Website
👉Engelstalig blog
Deze nieuwsbrief wordt mede mogelijk gemaakt door NUTZY. Organisaties zoals Albron, Albert Heijn en Croonwolterdros gebruiken hun platform om jong talent op een nieuwe manier aan te trekken.