Werf Slim: Werf Studenten #268
Stages, speeches en Šaltibarščiai.
Hartelijk pinkstermaandag!
Deze week in Werf Slim zie je opnieuw waarom slimme organisaties wél investeren in stages. Nieuw onderzoek toont het zwart op wit: stages leveren keihard rendement op. Toch denken veel bedrijven nog steeds dat begeleiding iets is wat je ‘erbij’ doet. Stephen Billett legt uit waarom dat een misverstand is; meelopen is werk, geen toeval. Begeleiden is een vak. Punt.
En dan dit: bedrijven snijden hun instroom weg en kijken verbaasd als niemand meer wil werken. Entry-level verdwijnt, terwijl niemand opleidt. Tegelijk hoor je van het UWV dat de banengroei afneemt, maar de personeelstekorten blijven. Minder groei betekent niet minder werk; wel meer gaten met minder mensen.
Maar er is ook goed nieuws. Je leerthoe ‘normatief professionaliseren’ helpt om koers te houden in begeleiding. En in Amsterdam regelde Chenoa zelf haar stage, kreeg ze een wethouder zover en liet ze zien hoe het óók kan. En ik? Ik was in Gent én in Vilnius, waar ik mijn visie op internationale en inclusieve stages mocht delen. Bietensoep, beleid en een Roze Soep festival, wat wil je nog meer?
Veel stagiairs gewenst.
Maarten
ps: Vind je deze nieuwsbrief waardevol? Deel dit dan vooral in je netwerk!
En niet vergeten: Werf Slim: Werf Studenten.
Onze vrienden: NUTZY
Welkom in 2025.
De stagiair van nu? Scrollt sneller dan jij excuses verzint voor die halflege werkvloer. Slaapt in een kamer van 11 m² waar het raam niet open kan, maar de huur wél omhoog gaat. En nee, ze zitten niet op jóu te wachten. Ze hebben keuze. Meer dan jij ooit aan streamingdiensten had tijdens je burn-out.
Blijf jij hangen in een vacaturetekst vol termen als dynamisch, hands-on mentaliteit en geen 9-tot-5-mentaliteit? Gefeliciteerd, je klinkt als een start-up die in 2021 failliet ging nadat ze 10 keer het woord disruptief gebruikten en synergie als kernwaarde hadden. In capslock.
Stagiairs willen drie dingen:
Wat ga ik doen? Wat levert het op? En wordt mijn begeleider mijn sidekick of m’n wekelijkse reden om te huilen bij de bushalte?
Ze komen niet voor je 'warme familiecultuur' of de kernwaarden op het intranet die zelfs de CEO niet uit z’n hoofd kent.
En jij? Start met “oh, is dat vandaag?” en eindigt met “volgende keer moet je écht om hulp vragen hè?” Je onboarding is een soort Geo-caching zonder prijs. En je vacature? Die leest als lege ChatGPT prompt zonder enige bezieling.
Daarom is er Nutzy.
💥 Geen HR-hocuspocus.🧚🏾♀️
💥 Geen vacaturewolk vol containerwoorden.
Gewoon: dit zijn je taken. Dit krijg je betaald. En dit is José. Ze houdt van spreadsheets, slechte humor en haalt elke vrijdag Kibbeling.
Zet Nutzy aan. Voor stagiairs die geen zin hebben in luchtkastelen.
Maar wel in leren. En kibbeling. 🍟💼
DEZE WEEK
Waarom slimme bedrijven een stagiair aannemen
Tuurlijk, Amerikaanse stages zijn anders dan Nederlandse. Ze zijn langer, vaker onbetaald, en soms moet je er zelfs collegegeld voor betalen (ja echt). Maar laten we eerlijk zijn: de waarde van een goede stage is overal hetzelfde. Groot.
Dat blijkt ook weer uit een nieuw Amerikaans onderzoek onder werkgevers, in dit geval van Kawana Williams Johnson van Florida State University, gepubliceerd in de Journal of Career and Technical Education/ En nee, dat zijn niet alleen de usual suspects uit Silicon Valley. Denk aan zorginstellingen, overheden, mkb’ers en productiebedrijven; allemaal zien ze hetzelfde: stages leveren iets op.
Dus nog maar eens: Wat levert een stage je nou echt op? Simpel: je haalt gemotiveerd talent in huis, vaak voor weinig geld. Ondertussen werk je aan je werkgeversmerk, niet met dure campagnes, maar gewoon door te doen. Je bouwt een eigen talentpool en unieke snelweg waarlangs talent naar jou kan linkerbanen op, vooral lokaal, en je laat zien dat je in jong talent investeert. Niet alleen met mooie praatjes op je ‘werken bij’-pagina, maar met échte kansen.
Toch haken teveel bedrijven af omdat ze niet weten waar ze moeten beginnen. Omdat ze denken dat het te veel tijd kost. Of omdat ze opzien tegen het gedoe: formulieren, begeleiding, contracten… je kent het wel.
📌 Mijn punt? Ja, het Amerikaanse systeem is anders. Maar nee, dit is geen Amerikaans verhaal. De kern geldt ook hier: investeren in stages is investeren in je toekomst. En slimme bedrijven; van Friesland tot Florida snappen dat allang. En op de carriere snelweg is de linkerbaan de beste baan.
‘Informeel leren’? Zeg maar gerust onzin.
Deze week sprak ik iemand over informeel leren. Je weet wel, dat vage bakje met dingen als ‘meelopen’, ‘observeren’ en ‘even helpen’. We kwamen tot een pijnlijke conclusie: informeel klinkt alsof het minderwaardig is. Alsof het leren is zonder ruggengraat. Alsof je met een beetje geluk tijdens de lunch per ongeluk een vak leert.
Net zoals ‘soft skills’. Klinkt gezellig. Knuffelbaar bijna. Alsof je een cursusje doet in anderen hun gevoelens niet negeren. Terwijl je in werkelijkheid zonder soft skills niet verder komt dan de printer bedienen en hopen dat iemand je ooit een project gunt.
Alsof je in een Michelin-restaurant werkt, maar alleen het koekje bij de koffie mag aanraken.
En toen dacht ik dus aan Stephen Billett. Die zei al in 2001: Werk is geen vage leerplek. Het is een praktijk, vol structuur, rituelen en verwachtingen. Dus kunnen we nu alsjeblieft stoppen met dat hele ‘informeel leren’-verhaal? Misschien vervangen met ‘echt’ leren?
📎 Lees hoe Billett deze mythe fileert (en je nooit meer met droge ogen het woord informeel gebruikt):
👉 Critiquing workplace learning discourses – Stephen Billett
Geen soft-skills were hurt in the making of this article.
Klanten weg, kennis kwijt, kortzichtig
Ken je dat moment dat een bedrijf trots aankondigt dat ze “future-proof” bezig zijn… en vervolgens hun hele instroom eruit trappen?
Ja? Nou, slow clap.
Want wat zie je nu gebeuren? Schreef Ivan ‘Harry’ Harrison top essay over.
Iedereen tuurt naar z’n AI-dashboard, roept iets over ‘efficiency’ en hup: daar gaan de entry-level jobs. Jong talent? Wegbezuinigd. De mensen die je over vijf jaar hard nodig hebt om überhaupt nog iets aan omzet te draaien? Exit stage left.
En dat is niet iets wat kan gebeuren.
Het is al bezig. 👇
🔻 De cijfers liegen niet.
– Jonge afgestudeerden vinden geen werk.
– Diploma’s verliezen waarde.
– Stages worden schaarser.
– En bedrijven snappen maar niet waarom niemand meer solliciteert.
Oh en terwijl je dit leest, voorspelt Anthropic vrolijk dat 50% van de entry-level kantoorbanen in 1 tot 5 jaar verdwijnt. Maar niemand lijkt zich af te vragen: waar leiden we dan onze toekomstige collega’s nog op?
🫠 Antwoord: nergens.
Alsof je eigen voeten afhakt en dan verbaasd bent dat lopen niet zo lekker meer gaat.
Verbeelding, geen vierkante dozen
Als je Nederland alleen laat inrichten door techneuten, juristen en bedrijfskundigen krijg je precies wat we nu hebben: een landschap van strakke efficiëntie, vol vierkante dozen met systeemplafonds en beleidsnotities. Alles klopt, behalve het leven zelf.
Cultuureducatie op het mbo wordt vaak gezien als ‘extra’. Alsof verbeeldingskracht iets is voor mensen met een coltrui en een museumjaarkaart (hoornen montuur optioneel). Maar het is net als de portier van een vijfsterrenhotel. Geen ‘must have’, tot je hem eruit bezuinigt. Dan heb je een handige draaideur, maar geen warm welkom, geen schwung, geen ziel. En voor je het weet vliegt je vijfsterrenstatus de deur uit als een ongediplomeerde stagiair na een week zonder begeleiding: foetsie, en je komt er pas achter als de klachten binnenstromen.
Studenten leren niet alleen voor een beroep. Ze leren om mens te zijn. Zelfdenkend. Kritisch. Betrokken. Kunnen we best wat meer van gebruiken, als je kijkt naar de staat van ons publiek bestuur. Minder beleidsjargon, meer verbeelding graag.
👉 Mooie reflectie van Marco Visser in Trouw over het belang van kunst en cultuur voor mbo’ers.
📌 Lees het artikel (en geef het door aan je HR-afdeling voordat die het keuzedeel ‘expressief talent’ weer ‘te duur’ vindt).
Banengroei stagneert?
Het UWV kwam deze week met een vrolijk rapport; arbeidsmarkt prognose 2025-2027. Las ik via Michel van Smoorenburg: de banengroei zakt in. Tot 2027 komen er ‘maar’ 134.000 banen bij. Klinkt als rust in de tent, toch? Tot je doorhebt dat dit niet betekent dat er minder werk te doen is. Het betekent alleen dat er minder mensen zijn om het te doen.
Want:
📉 Aantal studenten daalt.
📈 Aantal ouderen stijgt.
🤷♂️ Aantal mensen dat het werk nog wil doen? Gaat richting nul.
Dus. Denk je WOOHOE! Minder banengroei dus minder krapte!
Nee hoor. Gewoon minder banengroei én nog steeds niemand om het werk te doen. De grafiek is misschien afgekoeld, maar de realiteit is bloedheet.
Want:
👴🏼 De vergrijzing dendert door.
👶 De instroom van nieuwe werkenden blijft structureel te laag.
📉 De economie koelt af, ja. Maar het aantal gepensioneerden stijgt harder dan de rente bij de ECB.
En dus blijft het tekort. In de zorg, in het onderwijs, in de techniek. Overal waar je niet zomaar een AI-chatbot op kunt zetten. Vacatures blijven open, roosters blijven gatenkaas van de goedkopere soort (meer Gaat dan kaas), collega’s blijven overspannen.
Dus nee, de crisis is niet voorbij. We zijn ‘m gewoon op een Excel-tabblad aan het verstoppen.
📎 Rapport lezen? UWV Arbeidsmarktprognose 2024-2027
Trok die laatste kop jou aandacht?
Daar gaat dit over. Waarom vinden stagiairs sommige stagebegeleiders zó inspirerend dat ze er jaren later nog over praten; en vergeten ze anderen sneller dan hun wachtwoord van Magister?
Socioloog Murray Davis gaf daar in 1971 al een vlijmscherp antwoord op. Een theorie of idee is pas interessant als het botst met wat we als ‘normaal’ beschouwen. “Wat je dacht dat waar was, is het niet,” schrijft hij. Of: “Wat je dacht dat niks met elkaar te maken had, blijkt ineens verbonden.”
En dat geldt niet alleen voor wetenschappers, maar net zo goed voor stagebegeleiders en HR-professionals. Wil je studenten boeien? Zet hun aannames op losse schroeven. Laat ze twijfelen. Verbaas ze. Niet met een flitsende PowerPoint of een hippe vacaturetekst, maar met echte inzichten die hun wereldbeeld uitdagen.
Want pas dan wordt het interessant. Of, zoals Davis het zegt: niet wat waar is, blijft hangen; maar wat schuurt.
Normatief professionaliseren.
Je kent ze wel: van die stagiairs die de eerste dag binnenkomen met grote ogen, een notitieboekje, en de verwachting dat jij alle antwoorden hebt. Liefst in bulletpoints. In kleur. Met sticky notes. En een handleiding.
Maar surprise: het leven en werken zit anders in elkaar. Protocollen zijn handig, net als navigatie in je auto. Maar soms zegt je routeplanner “rechtsaf” en dan sta je ineens op een fietspad in Houten. Wat doe je dan? Juist. Zelf nadenken. En bochtje achteruit oefenen.
In deze blog leg ik uit waarom ‘normatief professionaliseren’géén jeukterm is van een communicatieadviseur op sneakers, maar gewoon een slimme manier is om stagiairs écht iets te leren. Over keuzes maken. Over twijfel toelaten. Over mens zijn in een wereld van checklists.
Belangrijk thema voor iedereen die stagiairs begeleidt, óf weleens met een recept pakte en realiseerde: “Help, ik heb maar één ei.” 🥚
👉 Lees het hele stuk en durf je eigen handboek even weg te leggen.
Hoe een mbo-stagiair de gemeente Amsterdam wist te veroveren
Niet alle stageverhalen beginnen met een sollicitatiebrief. Soms beginnen ze met lef. In het Amsterdam Museum, om precies te zijn. Daar stapte mbo-student fotografie Chenoa Molenaar zélf op wethouder Sofyan Mbarki af met één simpele vraag: “Staat u open voor een stagiair?”
En wat denk je? Hij zei ja. Sterker nog: hij gaf haar het nummer van zijn politiek assistent. En Chenoa? Die belde. Die hield vol. Want als iets nog niet duidelijk ‘nee’ is, dan is het dus nog ‘misschien’.
Inmiddels loopt ze stage op het stadhuis. Ze fotografeert in parkeergarages, wurmt zich tussen de pers, zorgt dat Louis van Gaal goed in beeld staat (en krijgt een “Ja, baas!” terug), en ontvangt gewoon een eerlijke stagevergoeding.
Een prachtig voorbeeld van hoe het óók kan: een student die initiatief toont én een organisatie die daarvoor openstaat. Want inclusiviteit draait natuurlijk om een bedrijf of organisatie die niet zit te sikkeneuren over diploma’s maar ook een student die iets meer doet dan hopen.
Want ja, in Amsterdam wordt er soms meer gepraat dan gedaan. Maar niet altijd. Dit is er eentje om trots op te zijn.
Stagepact Amsterdam
Ondanks succesverhalen zoals dat van Chenoa (vorige link) worstelen veel mbo-studenten nog steeds met het vinden van een stageplek. Soms duurt het maanden. Soms krijgen ze nauwelijks begeleiding. En soms worden ze nog altijd afgewezen op naam, leeftijd of afkomst.
Het Stagepact wil daar verandering in brengen. Door afspraken te maken over begeleiding, stagediscriminatie tegen te gaan en eerlijke vergoedingen te stimuleren. Maar vooral door bedrijven te helpen inzien: een stageplek is geen gunst, het is een investering in je toekomstige personeel.
Wat begon als een initiatief met een handvol betrokken bedrijven, is inmiddels een beweging. Van grote culturele instellingen tot kleine ondernemers; steeds meer organisaties sluiten zich aan.
Doel voor dit jaar: doorgroeien naar 200 deelnemende bedrijven. Want zoals de gemeente het zelf zegt: elke nieuwe stageplek telt.
Dit is het Stagepact zoals het werkt. Moet je ze in Amsterdam toch nageven. En dan vooral de wethouder, Mbarki, die er gas op geeft.
Stages, speeches en Šaltibarščiai
Afgelopen week was het Hemelvaart, en ik was in Vilnius. Voor werk, ja, maar niet zomaar werk. Ik mocht anderhalf uur (!) praten voor een zaal vol Europese universiteiten, beleidsmakers, Erasmus-mensen, Finnen met notitieblokken en Duitsers die Remoteness as a Service inmiddels in hun HR-beleid hebben opgenomen. Oh en s avonds natuurlijk borrelen op Europees niveau.
Onderwerp: internationale stages, en hoe we die diverser en inclusiever kunnen maken. Niet met vage praatjes over bewustwording, maar met concrete dingen. Zoals mijn R.E.M.O.T.E.-toolkit (ja, hoofdletters ja). Vol trots gepresenteerd. Vol aandacht ontvangen.
De conferentie was van Leo-Net — voor wie het niet kent: een soort Champions League van stagecoördinatoren uit het hoger onderwijs. Spanje, Italië, Portugal, de Europese Commissie, noem maar op. Allemaal aanwezig. Geen festivalbandje te bekennen, wel een draaiboek van 86 pagina’s en koffie die zwart genoeg was om een beleidsnota van te schrijven.
En Vilnius? Wat een stad. Tussen de barokke gevels en verrassend hippe koffiebars dacht ik maar één ding: waarom weet niemand hoe goed het onderwijs hier is? Serieus. Praktisch, scherp, modern — sommige opleidingen zouden hier zo een masterclass mogen geven in Amsterdam.
En alsof het nog niet Litouws genoeg was, viel ik zaterdag ook nog midden in het jaarlijkse Roze Soep Festival. Ja, dat bestaat echt. Een heel plein vol mensen die bietensoep vieren alsof het een nationale feestdag is. Inclusief roze T-shirts, roze parasols, de Litouwse inzending voor het songfestival en een DJ die iets draaide wat ik alleen kan omschrijven als techno met dille.
Kortom: veel geleerd, veel gedeeld, en vooral veel zin om door te pakken. Want inclusieve stages komen er niet vanzelf. Maar met de juiste mensen aan tafel, goeie voorbeelden én een beetje šaltibarščiai, kom je een heel eind. Oh ja, ik sprak ook uitgebreid over een Europees certificeringssysteem rondom stages waar ik aan werk. Wil je daar meer over weten? Ik zoek nog partners. Dus let me know!
Dat was ‘m!
Afgelopen week superleuke podcast opname met Germain Statia van Hiretime, was ik in Gent voor een seminar over het beoordelen van stages op afstand (uitnodiging universiteit van Gent). Komende week hoor ik de uitslag van het examen van mijn zoon (Mavo, fingers crossed). Ook neem ik podcast op met Henk Steenhuis (lector bij Firda, hoofdredacteur filosofie bij Trouw) bij leerbedrijven in Friesland (o.a. in Makkum en Leeuwarden). En wist je trouwens dat er komende donderdag een heel tof boek uitkomt bij Haystack over het stemmen met je portemonnee. Dat het kabinet net is gevallen en we weer gaan stemmen is leuk meegenomen. En de opbrengst gaat naar het goede doel!
Ok, resumé:
📌 Wat je deze week meeneemt:
🚀 Stages = rendement.
Nieuw onderzoek: wie slim is, investeert in stagiairs. Van mkb tot ministerie.
🤷♀️ ‘Informeel leren’? Echt niet.
Stephen Billett zegt: meelopen is werk, geen toeval. Begeleiden = serieus vak.
🧨 Instroom eruit, verbaasd gezicht erbij.
Entry-level verdwijnt, en niemand leidt nog op. Future-proof? Niet echt.
🎨 Cultuur is geen bijzaak.
Snijd verbeelding weg en je snijdt in je toekomst. Studenten leren ook mens zijn.
📉 Banengroei zakt, tekorten blijven.
Minder groei ≠ minder werk. Wel: meer gaten, minder mensen.
🎓 Stagebegeleider met impact?
Schuur. Twijfel. Prikkel. Dat blijft hangen.
🧭 Normatief = navigeren.
Soms moet je bochtje terug. In Houten bijvoorbeeld.
📸 Chenoa fixte zelf haar stage.
Wethouder zei ja. Amsterdam laat zien hoe het wél kan.
🌍 Roze soep & serieuze stages.
Vilnius + beleid + bietensoep = inclusie op z’n best.
Tot volgende week!
Maarten
Plus onthouden: Werf slim: werf studenten!
Plus plus: Doorsturen mag!
Ken je een collega, school, of student die hier wat aan heeft? Deel deze nieuwsbrief. Ze kunnen er beter vandaag dan morgen mee aan de slag.
Volg, deel en blijf op de hoogte
👉 LinkedIn
👉 Website
👉Engelstalig blog
Deze nieuwsbrief wordt mede mogelijk gemaakt door NUTZY. Organisaties zoals Albron, Albert Heijn en Croonwolterdros gebruiken hun platform om jong talent op een nieuwe manier aan te trekken.