Werf Slim: Werf Studenten #269
Dozen, Druk en Den Haag
Hartelijk maandag!
Stel je voor: je bent mbo-student, je mentale gezondheid wankelt en ondertussen word je geacht 'werkfit' te zijn. Gaat lekker.
En ondertussen zegt de politiek dat het mbo de ruggengraat van Nederland is. Prima, maar dan moet je wel zorgen dat die ruggengraat niet breekt onder prestatiedruk, geldzorgen en het wegbezuinigen van jeugdartsen. Looking at you Eppo ‘MBO is zo belangrijk echt heus’ Bruins.
Deze week zoom ik in op wat er echt speelt op de stagevloer én daarbuiten.
🎨 Verbeelding in het mbo? Geen luxe, maar pure noodzaak. Zonder schwung geen leerklimaat. Zonder leerklimaat geen stagiair. Dat legt Marco Visser kraakhelder uit in zijn stuk in Trouw. Geef het vooral door aan je collega die ‘kunst’ nog steeds als ‘bijzaak’ ziet.
📱 En dan dichter Kori Jane Spaulding (21). Zij vat het perfect samen in haar spoken word: deze generatie stagiairs is opgegroeid met algoritmes, kijkt naar zichzelf als merk, scrollt door hun ziel en staat op maandagochtend gewoon bij jou op kantoor. Ben jij dan een leerbedrijf? Of een contentfabriek?
🌍 Dan iets heel anders: stage lopen in Europa. Ik dook in álle 27 EU-landen en zette de bizarre verschillen op een rij. In Frankrijk mag je geen koffie halen zonder contract. In Oostenrijk noemen ze het liever geen stage, dan hoeven ze niks te regelen. Hilarisch én pijnlijk.
🧠 En de mentale gezondheid van mbo’ers? Die staat serieus onder druk. Meer stress, meer uitval, minder hulp. Terwijl juist mentale rust de basis is voor goed praktijkleren. Dit is geen ‘extraatje’. Dit ís het leerklimaat.
🔁 Tot slot: Marc van der Meer sprak in de Tweede Kamer over wat er misgaat op de werkvloer. Hij zegt: kijk niet naar incidenten, kijk naar patronen. Want dáár zie je of een stage alleen een papiertje oplevert, of ook een vakmens.
Kortom: van verbeelding tot wetgeving en alles begint bij begeleiding.
Veel stagiairs gewenst.
Maarten
ps: Vind je deze nieuwsbrief waardevol? Deel dit dan vooral in je netwerk!
En niet vergeten: Werf Slim: Werf Studenten.
Onze vrienden: NUTZY
Welkom in 2025.
De stagiair anno nu? Die heeft meer LinkedIn-connecties dan jij verjaardagswensen op Facebook. Woont in een bezemkast zonder ventilatie maar met een all-in huur die je bloeddruk verdubbelt. En nee, die komt écht niet smeken om stage bij jouw afdeling die nog denkt dat Slack een broek is.
Schrijf jij nog steeds vacatureteksten vol woorden als proactief, flexibel en geen 9-tot-5-mentaliteit? Dan ben jij de mensvormige versie van een PowerPoint-template uit 2007. En je bedrijf? Klinkt als een TEDx-organisatie die zichzelf ‘thought leader in synergy disruption’ noemt – maar wel failliet ging op woensdag.
Wat stagiairs wél willen weten:
Wat moet ik doen?
Wat krijg ik?
En is mijn begeleider een toffe sidekick of iemand die passief-agressief zucht als ik iets vraag?
Spoiler: niemand komt nog voor je 'informele cultuur' of dat rijtje kernwaarden waarvan zelfs jullie directeur denkt dat 'ownership' een parkeerplek is.
En jij? Je noemt het ‘learning on the job’, maar bedoelt: zoek het zelf maar uit, we hebben net een nieuwe koffiemachine dus ik ben druk. Je onboarding lijkt op een escape room waar de deur permanent op slot zit.
Daarom is er Nutzy.
Geen HR Harry Potter-tovertaal.
Geen vacaturebingo met ‘uitdagend’, ‘afwisselend’ en ‘Azkaban’.
Gewoon: dit doe je, dit krijg je, en dit is Frank. Zweert bij Google Sheets, maakt dadgrappen alsof zn leven ervan afhangt en trakteert elke donderdag op loempia’s van het tankstation.
Nutzy. Voor stagiairs die niet dromen van beleidsnotities, maar van leren. En loempia’s. 🥢📈
DEZE WEEK
Verbeelding, geen vierkante dozen
Als je Nederland alleen laat inrichten door techneuten, juristen en bedrijfskundigen krijg je precies wat we nu hebben: een landschap van strakke efficiëntie, vol vierkante dozen met systeemplafonds en beleidsnotities. Alles klopt, behalve het leven zelf.
Cultuureducatie op het mbo wordt vaak gezien als ‘extra’. Alsof verbeeldingskracht iets is voor mensen met een coltrui en een museumjaarkaart (hoornen montuur optioneel). Maar het is net als de portier van een vijfsterrenhotel. Geen ‘must have’, tot je hem eruit bezuinigt. Dan heb je een handige draaideur, maar geen warm welkom, geen schwung, geen ziel. En voor je het weet vliegt je vijfsterrenstatus de deur uit als een ongediplomeerde stagiair na een week zonder begeleiding: foetsie, en je komt er pas achter als de klachten binnenstromen.
Studenten leren niet alleen voor een beroep. Ze leren om mens te zijn. Zelfdenkend. Kritisch. Betrokken. Kunnen we best wat meer van gebruiken, als je kijkt naar de staat van ons publiek bestuur. Minder beleidsjargon, meer verbeelding graag.
👉 Mooie reflectie van Marco Visser in Trouw over het belang van kunst en cultuur voor mbo’ers.
📌 Lees het artikel (en geef het door aan je HR-afdeling voordat die het keuzedeel ‘expressief talent’ weer ‘te duur’ vindt).
PS: Voor de oplettende lezer die denkt ‘maar Maarten dit stuk stond precies hetzelfde in de vorige nieuwsbrief. Dan zeg ik: KLOPT! Goed gezien. Heb ik een reden voor. Afgelopen donderdag sprak ik in Friesland met 3 MBO studenten van Firda. Deed ik met Henk Steenhuis, filosoof, hoofdredacteur van het filosofiekatern van Trouw en practor betekenisvol vakmanschap. Het ging over betekenisvol vakmanschap. En een van de studenten (een studente vormgeving, of ‘Art en Design’ zoals dat bij Firda heet tegenwoordig. had een aantal maanden geleden een stevige discussie gehad met Doekle Terpstra. “Als u uw zin krijgt doet alles het perfect maar staat heel Nederland vol met witte dozen” was haar bijtende commentaar. Waar dhr. Terpstra overigens sportief op reageerde. Dat gesprek verwerk ik nu samen met onze audio goeroe in een podcastaflevering van Brand en Jansen. Later meer daarover.
Randstad overgenomen voor Linkedin?
Stel je voor: je wordt CEO van een recruitmentreus. Je mag op de foto bij het persbericht, je houdt een praatje over diversiteit, en je neemt het stokje over precies op het moment dat de beurskoers op z’n piek staat. Heerlijk. Zing met mij mee: Waar is die bonus? HIER is die bonus.. Tot je drie jaar later wakker wordt en 6 miljard euro aan waarde kwijt bent.
Niet omdat de markt instortte. Nee, omdat je het verhaal bent kwijtgeraakt. Omdat er geen strategie is. En omdat zelfs je grootste concurrenten niet eens meer naar je omkijken.
En dus gaan de geruchten: LinkedIn zou Randstad willen overnemen.
Ja, LinkedIn. Van Microsoft. Van Silicon Valley. Van je 'connectie maken met Stefanie van drie banen geleden'.
Waarom? Omdat LinkedIn snapt wat Randstad niet lijkt te snappen:
We bouwen dus vrolijk verder aan een arbeidsmarkt waarin je eerste kans afhangt van een black box in Californië.
Kunnen wij dan niks zelf? Gelukkig niet! We hebben hier in Nederland ook gewoon slimme mensen. Mensen zoals Laurens van Nues, bijvoorbeeld.
Die postte deze week nog dat Magnet.me inmiddels 400.000 gebruikers heeft. Niet alleen studenten, maar ook starters én mensen met een paar jaar ervaring. Geen hype. Geen miljardair met een raket. Gewoon een platform dat mensen écht helpt om verder te komen.
Misschien dat zij de tent kunnen overnemen. 🤪
📱Het waren de telefoons. Echt.
Niet de opvoeding. Niet de overheid. Niet de avocado’s. Niet de natte zoenen van je tante Thea. Nee: de telefoons.
Dat zegt jonge dichter Kori Jane Spaulding (21) in een spoken word die ik via een andere blog tegenkwam, maar niet viral genoeg is gegaan (in ieder geval niet op Youtube, ik ben te oud voor TikTok) Ze schrijft over hobby’s die we verruilden voor swipen, over scrollen tot je ziel eruit valt, en over stagiairs die zichzelf zien als het product; niet als mens.
En dat is dus precies de generatie die wij op stage krijgen. Die alles weet, alles voelt alles doorheeft maar zichzelf ook ziet als merk, naar zichzelf kijkt vanuit de derde persoon maar ondertussen wel op maandagochtend bij jou op kantoor zit, klaar om begeleid te worden.
👉 Lees en kijk hier (ja, op je telefoon ja)
En vraag je even af: zijn we nog een leerbedrijf, of gewoon een contentfabriek voor selfies voor de buitenwereld?
📌 Stage lopen in Europa? Succes.
In Frankrijk mag je geen koffie halen zonder contract. In Duitsland werk je drie maanden gratis. En in Oostenrijk? Daar noemen ze het liever geen stage, dan hoeven ze ook niks te regelen.
Welkom in de jungle van Europese stagewetten, waar elk land z’n eigen definitie van ‘leerervaring’ heeft; en waar de stagiair meestal verliest.
Ik dook in alle 27 EU-landen en maakte de gids die je altijd al had willen hebben: helder, grappig én pijnlijk precies. Was die er nog niet? Nou, er zijn wel initiatieven en genoeg bronnen maar echt alle 27? Nog niet. Van Belgische ‘lifecoach zonder diploma’ tot Finse degelijkheid ( met sauna natuurlijk).
👉 Lees hier de gids
En ontdek in welk land een stagiair wél recht heeft op salaris, mentoring en een lunchpauze; en waar je alleen ‘passie’ krijgt om de huur van te betalen.
Mbo-studenten hebben het zwaar.
Zwaarder dan hun leeftijdsgenoten op het hbo of wo. De cijfers liegen er niet om: meer stress, meer prestatiedruk, en zorgwekkend veel jongeren die kampen met somberheid of suïcidale gedachten.
AT5 sprak studenten zoals Mijntje en Aaron die worstelen met trauma’s, smetvrees of verlies en die desondanks gewoon moeten presteren, geld verdienen én hun opleiding afmaken. Ga er maar aan staan.
Maar de artsen die hierbij mogen helpen? Die dreigen te verdwijnen door bezuinigingen. Terwijl juist zij een cruciale rol spelen in het herkennen van mentale nood. En Eppo Bruins maar roepen ‘oh het mbo zo belangrijk blablabla. Gelukkig hebben we nu drie ministers voor migratie. Grenzen dicht, dat lost het probleem op. 🤣
Studenten in de knel houden geen leervermogen over. En omdat het mbo een cruciale toegangspoort is tot beroepen waar Nederland nú mensen voor zoekt. Mentale ondersteuning is geen extraatje. Het ís de basis voor goed praktijkleren. En iedereen die we opleiden is KEIHARD nodig.
📎 Lees hier het hele artikel van AT5:
Jong, eenzaam en depressief: hoe worden mbo-studenten weer gelukkig?
👉 Goed om te weten: ook op andere plekken in Nederland pakken ze dit serieus op. Denk aan het Astrum College, waar studenten mentale vaardigheden ontwikkelen vanaf dag één. Of aan ROC Nijmegen, dat werkt met schoolpsychologen en vertrouwenspersonen op de werkvloer.
🎧 En luister vooral ook de podcastaflevering die ik maakte met onderzoeker Jolien Dopmeijer, over mentale gezondheid, stages en waarom niet alles te meten is maar wel te merken.
🎙️ Beluister hier de aflevering
Onthouden: begeleiding (en retentie van talent) begint met aandacht. Niet met Excel.
🧰 Je baan was ooit indrukwekkend.
Wat als de stagiair straks meer verdient dan jij? Wat als de AI wél je hele team vervangt, maar niet de monteur die de airco maakt? En wat als je dat diep vanbinnen eigenlijk allang voelde aankomen?
Carmen Van Kerckhove schreef een vlijmscherp stuk over precies dat moment: de grote omkering. Waarin je niet meer kunt bluffen met een PowerPoint of beleidsfunctie, omdat de échte waarde ineens bij de mensen ligt die dingen doen.
Ze schetst een toekomst (of eigenlijk: heden) waarin de statusladder instort, waar het antwoord op de vraag "Wat doe jij eigenlijk?" verandert van prestige naar schaamte. En dat is relevant. Juist voor iedereen die jonge mensen voorbereidt op de arbeidsmarkt. Want wat als wij ze klaarstomen voor een werkelijkheid die straks niet meer bestaat?
Wat als de mbo’er in de werkplaats straks meer zekerheid heeft dan de hbo’er op kantoor?
👉 Lees hier het hele stuk
En durf het jezelf af te vragen: welke skills en stages hebben straks nog waarde?
🔗 Protesterende stagiairs
In Kenia werd deze maand een jonge blogger, Albert Ojwang, dood teruggevonden in een politiecel, officieel door “tegen de muur te bonken”, in werkelijkheid doodgeknuppeld. Zijn ‘misdaad’? Een kritische post. En net ervoor werd Rose Njeri opgepakt omdat ze een tooltje had gebouwd waarmee burgers makkelijker konden inspreken op een overheidsvoorstel. Haar tool werkte blijkbaar zó goed, dat ze meteen werd gearresteerd.
Wat heeft dit met stagiairs te maken? Alles. Want wat hier gebeurt, laat zien wat een generatie met een laptop, lef en een netwerk kan doen. De Gen Z-protesten in Kenia vorig jaar zetten een minister op straat en dwongen de president tot een veto. Leiders die dat zagen, proberen nu de geest weer terug in de fles te duwen; vóór het weer losbarst.
Ja, da’s Kenia. Tuurlijk! Heb ik daar aan? Kijk, wij slaan hier geen stagiairs dood. Tuurlijk niet. Maar laten we ook niet te snel wegkijken. Wij ,de oudere generaties, de leidinggevenden, de mensen die bepalen hoe het gaat op werkvloeren en in beleid zijn wel degelijk degenen die bepalen wat wél en níét wordt toegestaan. En dat doen we vaak behoudend. Conservatief om het juiste woord te gebruiken.
Waar de babyboomers in de jaren zestig nog in de meerderheid waren en dingen konden veranderen met de power of numbers, is dat bij deze generatie niet het geval. Ze zijn met minder. Wij zijn met meer. En dus bepalen wij de cultuur; en houden we die in stand. Als een stagiair klaagt, noemen we dat ‘niet gewend aan de werkvloer’. Als iemand iets wil veranderen, zeggen we dat ze eerst maar moeten laten zien dat ze het snappen. Invechten. Je plek verdienen. Eerst luisteren, dan praten. Herkenbaar?
Maar cultuur is geen natuurwet. Het is een afspraak. Gek idee om op te kauwen: Misschien moeten we ophouden te denken dat de student moet worden ingewerkt in jouw bedrijf, en er vanuit gaan dat jouw bedrijf moet worden uitgewerkt richting die student. Zoals ik deze week al schreef in een blog over Camus (en waarom verzet soms gewoon met koffie begint).
👉 Lees het hele (ijzingwekkende) stuk van Patrick Gathara in Al Jazeera:
East Africa’s rulers saw what Gen Z can do – now they’re striking first
📌 Want je hoeft niet met knuppels te slaan om jongeren aan jouw kant te krijgen.
Marc van der Meer in de Tweede Kamer
Hoe breng je de kwaliteit van arbeid, vakmanschap en begeleiding goed onder de aandacht van de politiek? Marc van der Meer deed het gewoon. Tijdens het Symposium Parlement en Wetenschap pleitte hij voor een radicaal andere blik op de werkvloer; eentje die niet blijft hangen in de skills-agenda of incidentenaanpak, maar patronen serieus neemt.
Marc laat zien dat we zachte én harde data kunnen combineren om structurele verbeteringen in werk en leren te ontdekken. En dat technologie juist daarbij helpt. Wat blijkt uit onderzoek onder 3000 leraren? Iedereen doet iets goed, maar het patroon is bepalend. Ook voor stagiairs dus.
Waarom relevant? Omdat dit raakt aan het hart van goed stagebeleid. Geen losse checklists, maar een systeem dat loopbaanperspectief, begeleiding en werkvloerdata met elkaar verbindt. En dat betekent: betere stages, minder uitval en meer vakmanschap. Maar dan dus wel met structurele aanpakken, niet met incidentenpolitiek.
Dat was ‘m!
Deze week was ik in Friesland, in spanning over het slagen van mijn oudste (geslaagd!) En wist je trouwens dat er afgelopen donderdag een heel tof boek uitkwam bij Haystack over het stemmen met je portemonnee. Dat het kabinet net is gevallen en we weer gaan stemmen is leuk meegenomen. Je kunt ook stemmen met je portemonee. schreef een hoofdstuk over het feit dat niet alleen uitgeven belangrijk is maar waar je het gaat verdienen is net zo belangrijk. Trouwens: de opbrengst gaat naar het goede doel!
Ok, resumé:
📌 Wat je deze week meeneemt:
🎨 Verbeelding in het mbo is geen luxe, maar noodzaak. Geen schwung = geen leerklimaat = geen stagiairs. (Lees die reflectie in Trouw vooral terug.)
📱 En dichter Kori Jane Spaulding (21) schreef een spoken word over scrollende stagiairs die zich als merk zien. Vraag: ben je nog een leerbedrijf, of een contentfabriek?
🌍 Nieuw: mijn gids met alle stagewetten in 27 EU-landen. Van Franse contractplicht tot Oostenrijkse ontwijkpraktijken. Hilarisch én pijnlijk precies.
🧠 Mbo-studenten hebben het zwaar. En de mentale hulp die ze nodig hebben? Wordt wegbezuinigd. Terwijl: zonder rust, geen leervermogen. En zonder dat? Geen goede stages.
🔁 Tot slot: Marc van der Meer in de Tweede Kamer. Zijn pleidooi? Niet incidenten managen, maar patronen zien. Want daarin zit het verschil tussen een stagiair en een toekomstig vakmens.
👉 Deel deze nieuwsbrief met de collega die ‘even geen tijd heeft voor een stagiair’.
Tot volgende week!
Maarten
Plus onthouden: Werf slim: werf studenten!
Plus plus: Doorsturen mag!
Ken je een collega, school, of student die hier wat aan heeft? Deel deze nieuwsbrief. Ze kunnen er beter vandaag dan morgen mee aan de slag.
Volg, deel en blijf op de hoogte
👉 LinkedIn
👉 Website
👉Engelstalig blog
Deze nieuwsbrief wordt mede mogelijk gemaakt door NUTZY. Organisaties zoals Albron, Albert Heijn en Croonwolterdros gebruiken hun platform om jong talent op een nieuwe manier aan te trekken.