Werf Slim: Werf Studenten#243
Numb, Nummers, Nu
Hartelijk maandag,
Een hele lange deze week. Dus riemen vast:
Het mbo. De ruggengraat van Nederland en tegelijkertijd de kop van Jut. Stages zijn de sleutel om de tekorten op de arbeidsmarkt aan te pakken, maar dat lukt alleen als we stoppen met papieren oplossingen en écht investeren (onderwijsbegroting anyone). Minder stigma, betere begeleiding, en vooral: fatsoenlijke beloning.
Daarom lees je deze week oa:
🎭 Stagefraude: de Ocean’s Eleven van de BPVO-formulieren. Spraakmakend, maar zeker geen norm.
🔧 Vakmensen tekort: Vergrijzing is níet hét probleem, zegt Geert-Jan Waasdorp. Jongeren willen flexibiliteit, migranten houden de boel draaiende en systemen zijn nog steeds gericht op mannen. Stages kunnen hier écht het verschil maken, maar dan moeten we ze beter inrichten en waarderen.
🎥 Video en recruitment: Werkt! Maar niet als je er slechte arbeidsvoorwaarden mee probeert te verbloemen.
📚 Boek van de week: ‘Maar dat begrijp jij toch niet’ van Karim Amghar. Want zonder mbo’ers hebben we geen zorg, geen techniek en geen warme huizen. Comfortably numb in de kou zitten? Liever niet.
Kortom, wil je talent aantrekken, opleiden en behouden? Begin bij stages. Zoals Waasdorp zei: Samenwerken is het nieuwe werven.”
En neem het mbo serieus, voor we straks écht nergens meer zijn.
Veel (mbo) stagiairs gewenst
Maarten
Nieuwe partner voor 2025: Nutzy 🚀
Geweldig nieuws: vanaf 2025 is Nutzy de partner van Werf Slim! 🎉 Hun aanpak? Geen ellenlange vacatureteksten meer die toch niemand onder de 50 leest, maar fanpages. Ja, fanpages! Vacaturepagina's die eruitzien alsof ze zo van TikTok of Pinterest komen.
Je zag hun logo, de paarse eekhoorn al af en toe opduiken in de header, maar vanaf 1 januari 2025 is t voor t eggie.
Nutzy brengt je nieuwe job in een notendop. Visuele vacatures en content die direct de kern raakt. Of je nu zoekt naar een stage, traineeship of juniorfunctie, hun fanpages laten je in één oogopslag zien hoe je werkdag eruitziet.
Waarom zijn we zo enthousiast?
-📺Gen Z gebruikt visuele platforms zoals TikTok en Pinterest voor carrière-inspiratie.
🏟️je hebt meer engagement met visuele vacatures vergeleken met traditionele tekstpagina’s.
🧑🏽🎨 Creators met miljoenen volgers zorgen voor traffic en brengen jouw droombaan dichterbij. Overdrijf ik? Think again, kijk bijvoorbeeld naar het bereik van Laura Bas.
Dus. Nutzy bouwt een community waarin werkgevers en Gen Z elkaar ontmoeten op een manier die past bij de tijd. Geen stoffige vacatureteksten, maar dynamische content die écht aanspreekt.
Ik geloof hier 100% in, omdat ik zie dat dit is wat de nieuwe generatie zoekt: snelheid, herkenbaarheid en jobs die je meteen kunt voelen. Nutzy maakt stages en startersbanen toegankelijker én aantrekkelijker.
Fanpages = de toekomst.
Nutzy en wij. Samen. Vanaf 2025.
DEZE WEEK
Maar over tot de orde van de dag.
Stagefraude
Laten we het hebben over stagefraude; het nieuwste drama binnen de wereld van stages. SBB roept leerbedrijven op om regelmatig hun stageovereenkomsten te controleren, want blijkbaar is er een hele economie ontstaan rond "aftekenstages". Voor wie het gemist heeft: studenten betalen fraudeurs om hun BPVO (stageovereenkomst) te laten aftekenen voor stages die nooit hebben plaatsgevonden. Denk "Ocean’s Eleven," maar dan met Excel-sheets en valse e-mailadressen.
Het artikel van SBB, geschreven door Quinten Slaaf (die achternaam is toch briljant?), legt precies uit hoe deze fraude werkt. Het klinkt als een ingenieus plot, maar wees gerust: de oplossing is even saai als degelijk. Leerbedrijven moeten twee keer per jaar inloggen op MijnSBB om te checken of de aantallen studenten en stageovereenkomsten kloppen. Want niets zegt "actie tegen fraude" harder als een verplichte administratiecontrole, toch?
Maar even eerlijk.
Laten we niet vergeten dat we hier praten over een druppel op de gloeiende plaat. Nederland heeft ongeveer 250.000 erkende leerbedrijven. Dat betekent dat het gros van deze bedrijven gewoon netjes de regels volgt, ondanks dat we ze blijven overladen met normen, regels en nóg meer administratieve lasten. Het doet een beetje denken aan stagediscriminatie: een belangrijk probleem, absoluut, maar laten we niet doen alsof het de norm is.
Misschien kunnen we het in perspectief plaatsen. Hoeveel tijd en moeite gaat naar dit soort controles terwijl bedrijven vaak al worstelen om überhaupt geschikte stageplekken te regelen? Hoe dan ook: wil je weten hoe dit digitale schimmenspel precies werkt? Hier is de link naar het volledige artikel. Lees, leer, en maak alvast ruimte in je agenda om binnenkort weer eens lekker in MijnSBB te duiken. 🎉
PS: Zullen we volgende week gewoon weer een positieve stage-innovatie bespreken? Mijn sarcasme kan maar zoveel administratieve drama’s aan.
Stages en het grote gebrek aan gekwalificeerde mensen.
Nederland, ooit het kroonjuweel van innovatie en concurrentiekracht, bungelt nu op plek 89 als het gaat om het gemak van het vinden van gekwalificeerde werknemers. Plek negen-en-frikkin-tachtig! We staan bijna lager dan landen waar internet nog met piepjes werkt. Maar hé, we hebben wél goede weginfrastructuur en zijn best gelukkig. Dus misschien kunnen al die vacatures gewoon op een prachtig aangelegde snelweg worden geparkeerd?
Wat ging er mis?
In 2016 stonden we nog trots in de top 3 van referentielanden als het ging om het vinden van talent. Maar nu? Laatste plaats. De arbeidsmarktkrapte is zo nijpend dat werkgevers tegenwoordig bijna een tikje Stockholm-syndroom ontwikkelen als iemand überhaupt op sollicitatiegesprek verschijnt. "Je hebt geen ervaring? Geen probleem! Je kunt een e-mail openen? Je bent aangenomen!"
Het wordt pas echt zorgelijk als je bedenkt dat Nederland internationaal nog altijd in de top 10 staat qua hoger opgeleiden én de samenwerking tussen universiteiten en bedrijven fantastisch scoort. En toch krijgen we het niet voor elkaar om de juiste mensen op de juiste plek te krijgen.
Enter: Stages!
Hier is een gratis idee: investeer in goede stages. Want laten we eerlijk zijn, de mismatch tussen onderwijs en arbeidsmarkt begint vaak al bij de stage. Studenten leren koffie halen en printers fixen, terwijl ze straks serieus moeten functioneren.
Juist in een klimaat waar bedrijven klagen over het gebrek aan voorspelbaarheid, bieden stages een stabiel fundament: een gestructureerde manier om jong talent te ontwikkelen en tegelijk de kloof tussen onderwijs en werkplek te dichten.
Een goed ingericht stageprogramma zonder aftekenfraude (zie vorige bericht) helpt daarbij.
Wat kan beter?
1. Stages die skills bouwen. Niet alleen een logo op je cv, maar échte ervaring, en bij het opdoen van die ervaring een TOP ervaring. Daar help ik dan weer bij.
2. Samenwerking, maar dan écht. Bedrijven en scholen die structureel praten over wat studenten leren én nodig hebben. Doen we met Censes leuke dingen voor.
3. Meer stages = meer kansen. Want hoe kun je gekwalificeerd personeel verwachten als er nergens plekken zijn om ervaring op te doen? Meer stages van hoge kwaliteit bedoel ik daarmee trouwens, want leerbedrijven genoeg. Goeie leerbedrijven, daar zijn er nog altijd te weinig van.
En even disclaimer: Stages zijn niet de enige oplossing, tuurlijk niet. Wel zijn ze een cruciaal puzzelstuk in het grotere plaatje. Dus ondernemers, onderwijsinstellingen en beleidsmakers: trek aan die bel, spring op die bandwagon en doe iets. Want hoe langer we wachten, hoe groter de kans dat Nederland straks niet meer een land van innovatie is, maar het land van vacatures die nooit worden ingevuld. Dan zit je met je blauwe lucht puzzel waar dat ene stukje mist. Heel irritant. Meer weten over de problemen op de arbeidsmarkt? Lees het volledige rapport hier:
PS: Misschien is het ook tijd om die rapportcijfers voor ons ondernemersklimaat te herzien. Een 6,0 voelt meer als een “we hebben je tas gevonden maar je gymspullen zijn weg.” 😊
Ok. Vakmensen tekort dus, hoe oplossen?
Natuurlij is ons systeem met andere landen vergeleken nog steeds fantastisch. Tenminste, ook hier blijft dat idee van die ladder waarlangs we onze studenten ‘hogerop’ jagen hardnekkig, want mbo is natuurlijk ‘laag’ en dat willen we niet. Het resultaat? Een tekort aan vakmensen, exploderende bijlesindustrie en een economie die straks vastloopt omdat niemand meer een kraan kan repareren.
Voormalig onderwijsminister Robbert Dijkgraaf kwam met een prachtig idee: de ‘onderwijswaaier’. Gelijkwaardigheid tussen theorie en praktijk. Klinkt goed, toch? Helaas blijft het vooralsnog bij een PowerPoint-plaatje, want wie heeft nou écht waardering voor praktische vaardigheden? Liever blijven we het mbo negeren en praten we over ‘hoogopgeleid’ alsof je zonder scriptie geen recht hebt op een fatsoenlijk inkomen. Ondertussen verdienen academici 60% meer dan mbo’ers, al scoren ze op vaardigheden zoals taal en rekenen maar nét iets beter. Maar ja, die kraan maken of je oma verzorgen doen we liever niet zelf, toch?
Misschien tijd om praktische vaardigheden écht serieus te nemen. Want zonder vakmensen staat Nederland stil. Letterlijk. En geloof me, dat is een stuk minder leuk dan het klinkt. Goede column van Bas van de Weegberg.
Vrije studiekeuze op de schop?
Arbeidstekorten in techniek, zorg en onderwijs stapelen zich op, maar studenten blijven zich inschrijven voor populaire studies als bedrijfskunde en communicatie. Vrije studiekeuze lijkt een heilig huisje, maar hoe heilig is het eigenlijk nog? Volgens Doekle Terpstra (Techniek Nederland) en Babs van den Bergh (Universiteiten van Nederland) is meer sturing nodig. Terpstra pleit voor keuzes: maak kraptesectoren aantrekkelijker en geef bedrijven een grotere rol in opleidingen. Van den Bergh waarschuwt juist voor te veel inmenging en benadrukt onafhankelijkheid en creativiteit in onderwijs.
Maar misschien is het tijd om de discussie simpeler te maken. Voordat we studiekeuze beperken, laten we eerst iets proberen wat wél werkt: betere salarissen. Betaal mensen in krapteberoepen belachelijk goed. Geen inspiratietrajecten of extra pingpongtafels, maar gewoon een loonstrook die waardering uitstraalt. Want, surprise surprise, niets maakt techniek of zorg aantrekkelijker op de korte termijn dan een fatsoenlijk inkomen. Dat imago van het mbo gaat echt nog wel een tijdje duren om te verbeteren, dat is de pest met een cultuurverandering. Tot die tijd is dit effectief.
Vrije keuze en waardering hoeven elkaar niet uit te sluiten. Zet in op onderwijs dat jongeren inspireert én banen die ze houden. Want zonder vakmensen staan we stil. En laten we eerlijk zijn, zonder behoorlijk salaris is zelfs de beste studiekeuze niet veel waard.
Waar blijft de MBO-revolutie?
Over dat mbo: Aleid Truijens ging weer lekker op het orgel. En terecht. 2 miljard bezuinigen op onderwijs (ok, 1,3 ongeveer nu) en nog steeds geen MBO’er op straat. Geen spandoek, geen TikTok-actie, niks. Blijkbaar te druk met écht werk, terwijl hun opleiding wordt uitgekleed. Minder Stagefonds, minder praktijkleren, minder zorgopleidingen. Want ja, wie heeft nou verpleegkundigen nodig?
Het kabinet? Geen plan. Het is echt tranentrekkend. Beetje ‘gewone Nederlanders’ prijzen, ondertussen zorgen ze voor minder zorgpersoneel, slechtere vakmensen en nóg langere wachttijden. Geweldig idee.
Misschien moeten MBO’ers een demonstratie als stageproject zien: "Hoe red ik mijn toekomst van een regering zonder idee?" Krijgen ze vast een dikke tien voor.
Gelukkig was minister Eppo “waar wastie eigenlijk bij de onderwijsbegroting” Bruins goeie sier maken bij het beste leerbedrijf 2024.
Vergrijzing? Tot 2029 niet het probleem
Over die tekorten: Iedereen vreest de vergrijzing alsof het een onvermijdelijke ramp is, maar Geert-Jan Waasdorp heeft nieuws: Tot 2029 is vergrijzing helemaal niet hét probleem op de arbeidsmarkt. Tijdens het Arbeidsmarkt Trends Event in Utrecht noemde hij het een ‘voorspelbare uitdaging’ die met goed beleid beheersbaar is. Het echte probleem? Dat onze systemen en organisaties niet zijn ingericht op de huidige realiteit.
De echte knelpunten volgens Waasdorp:
👉🏽Jongeren: Ze willen flexibiliteit, directe betaling en moderne sollicitatieprocessen, maar werkgevers bieden vaak verouderde systemen en lelijke vacatureteksten.
👉🏽Migranten: Een kwart van de werkende migranten is niet geregistreerd, maar draagt significant bij aan het draaiend houden van cruciale sectoren.
👉🏽Vrouwen: Ze stromen hoger opgeleid de arbeidsmarkt in, maar onze arbeidsmarktsystemen zijn nog steeds afgestemd op mannen.
En wat betekent dit voor stages? Die zijn een uitweg. Stages zijn dé plek waar jongeren en migranten kunnen instromen, ervaring opdoen en talent zichtbaar wordt. Maar als bedrijven blijven vasthouden aan ouderwetse structuren, verouderde begeleidingsmethodes en onduidelijke stageomschrijvingen, missen ze kansen. Jongeren vragen om stages die flexibel zijn, duidelijk communiceren via video en een echte leerervaring bieden. Om maar te zwijgen van een kabinet dat migranten als probleem bestempeld terwijl het vooral de werkgevers zijn die de ellende veroorzaken.
Waasdorp sloot af met een simpele waarheid: “Samenwerken is het nieuwe werven.” Misschien is het tijd dat bedrijven stages écht inzetten als brug naar de arbeidsmarkt, in plaats van een bijzaak. De toekomst van werk begint hier, als de bejaarden in de boardroom eindelijk een stukje opschuiven.
🎙️Podcast: Het Beste voor je kind.
Het is een vraag waar iedere ouder wel een antwoord op denkt te hebben. Toch worden kinderen vanaf de eerste schooldag niet alleen geconfronteerd met de verwachtingen van hun ouders, maar ook met die van leraren en de maatschappij. Het is veel wat we van hen vragen. Misschien is het tijd om ook meer aan hen te vragen.
In de nieuwe podcast ‘Het beste voor je kind’ gaat Karim Amghar in opdracht van de gemeente Utrecht op zoek naar antwoorden. In vijf afleveringen spreekt hij met ouders, experts en – niet te vergeten – de kinderen zelf. Samen onderzoeken ze wat nu écht de beste schoolroute is voor elk kind. Hele leuke podcast voor iedereen die betrokken is bij de ontwikkeling van de volgende generatie. Well done!
🎙️Lieke Brugman en Mirte Olthuis over mentaal welzijn en mbo.
En dan nog even over die verwachtingen. Met mijn eigen podcast over Transformateurs in het beroepsonderwijs (samen met Krijn Jansen van Censes) Afgelopen week sprak ik met Mirte Olthuis en Lieke Brugman, mbo-docent van het jaar 2023-2024. Over mentaal welzijn en natuurlijk het stigma rondom het mbo. Want dat blijft toch een ding, vooral voor de zogenaamde slimme mensen. Die kijken naar het mbo alsof het een exotische diersoort is: fascinerend, nuttig, maar liever niet te dichtbij. Het onbegrip is aandoenlijk. Hoe kunnen opleidingen die zorgen voor verpleegkundigen, elektriciens en koks – de mensen die de maatschappij letterlijk draaiende houden – nog steeds worden gezien als minderwaardig? Misschien omdat je geen ellenlange scriptie hoeft te schrijven om een lekkende kraan te repareren. Schokkend, ik weet het. Misschien tijd dat al die zogenaamd slimme mensen even een weekje zonder stroom, zorg of eten zitten. Zouden ze ineens héél veel waardering krijgen voor het mbo. Misschien zelfs begrip. Maar ja, dat is vast weer te praktisch gedacht.
Video en recruitment: Werkt! Maar….
Gen Z heeft geen geduld voor lange, droge vacatureteksten. Ze willen zien hoe een baan of stage eruitziet. Letterlijk. Z’ers geven aan dat video hen helpt om een betere indruk van een bedrijf te krijgen en dat visuele content voor meer betrokkenheid zorgt.
Video’s zijn daarom dé trend in recruitment, en niet zonder reden. Een goede vacaturevideo kan de betrokkenheid volgens dit onderzoek van met maar liefst 46% verhogen en leidt tot 34% meer sollicitaties per vacature. Kandidaten begrijpen sneller of een functie of stage bij hen past, waardoor ze eerder actie ondernemen. Precies waarom ik Nutzy zo interessant vind.
Voor stages (dé kans om jong talent aan te trekken) is video daarom slim. Een korte clip waarin een stagiair vertelt over zijn werkdag of een kijkje achter de schermen bij het team werkt beter dan een hele pagina vol clichés waar Japke D Bouma een nieuw boek over kan schrijven. Geen woorden, maar beelden. Zo geef je kandidaten een helder en aantrekkelijk beeld van wat ze kunnen verwachten en dat maakt het verschil in een concurrerende markt.
Maar laten we realistisch blijven: een video is geen quick fix of one-solution-to-rule-them-all. Slecht beleid, schreeuwende begeleiders of onaantrekkelijke arbeidsvoorwaarden (mbo salaris anyone) kun je niet verbergen met een flitsende productie. Video werkt alleen als onderdeel van een breder plan dat aansluit bij de verwachtingen van kandidaten. Gebruik het slim, en de resultaten kunnen indrukwekkend zijn. Maar denk niet dat je met één mooie video ineens 🪄 “POEF” alle vacatures of stageplekken vult. Dat is een illusie die geen enkele camera kan oplossen. 🎥
De praktijk als sleutel tot succes: inzichten uit het Practoraat HLO
Het onderzoek van het Practoraat HLO laat zien dat een goed ingerichte praktijkleeromgeving essentieel is voor mbo-studenten. Hier leren ze theorie direct toepassen, ontwikkelen ze cruciale vaardigheden en voelen ze zich beter voorbereid op de arbeidsmarkt.
Waarom praktijkgericht leren werkt:
👉🏽Studenten leren door te doen, met ruimte om fouten te maken en te groeien.
👉🏽Een sterke praktijkomgeving motiveert en vergroot betrokkenheid.
👉🏽De aansluiting met wat werkgevers vragen wordt direct zichtbaar.
De praktijk moet centraal staan in het mbo. Zonder een goed georganiseerde praktijkleeromgeving mist het onderwijs de kans om vakmanschap écht tot leven te brengen. Zonder beroep geen beroepsonderwijs zal ik maar zeggen.
CIJFER VAN DE WEEK
3279
Op 1 november 2024 waren er 276.800 mbo-studenten met een stage of leerbaan. Dat is bijna 60% van alle mbo-studenten. Staat in de laatste bpv monitor van SBB. Daar volgende week meer over. Best een mooi aantal, toch? Maar ondertussen zitten 3.279 studenten nog steeds zonder plek. Drie-dui-zend-twee-honderd-ne-gen-ze-ven-tig. Op zich is het maar 1, nogwat procent van het totaal. Maar toch.
Waar zit het tekort? Juist, in de sectoren waar we de grootste tekorten aan vakmensen hebben: Zorg en Welzijn, ICTen Entree. Want waarom zou je zorgen dat studenten praktijkervaring opdoen in sectoren die de samenleving draaiend houden? Veel beter om die vacatures gewoon lekker leeg te laten.
Dus ja, we hebben werk genoeg, we hebben studenten genoeg, maar de match en de begeleiding blijft blijkbaar een vak apart. Misschien tijd dat we wat minder koffie drinken over "de tekorten" en wat meer werk maken van die stageplekken. Want zonder praktijkervaring geen vakmensen. En zonder vakmensen? Nou ja, vul dat zelf maar in.
BOEK VAN DE WEEK
‘Maar dat begrijp jij toch niet’
Als mbo-student hoorde Karim Amghar het regelmatig: “Maar dat begrijp jij toch niet.” Want ja, mbo’ers worden nu eenmaal geboren met een natuurlijke beperking om complexe concepten te bevatten, toch? Gelukkig hebben we de ‘hoger’ opgeleiden om ons eraan te herinneren dat mbo’ers alleen goed zijn voor het repareren van hun cv-ketels en het verzorgen van hun grootouders.
In zijn pamflet, dat in februari of maart verschijnt, rekent Amghar definitief af met deze vooroordelen. Want, shockerend nieuws: het mbo is niet ‘lager.’ Sterker nog, het is het Meest Belangrijke Onderwijs van Nederland. Wie anders zorgt ervoor dat Nederland niet volledig instort? Niet die PowerPoint-presentaties van ‘hoger’ opgeleiden, maar de mbo’ers die daadwerkelijk iets kunnen.
Amghar houdt in zijn boek een spiegel voor: waarom verdienen mensen die onze samenleving letterlijk draaiende houden, minder kansen, waardering én salaris? Misschien omdat we liever blijven geloven dat je zonder scriptie geen recht hebt op respect.
Karim Amghar is schrijver, programmamaker en mbo-docent in Rotterdam. Hij presenteerde programma’s als Karim pakt zijn kans en De Maastrichtse droom. Zijn boodschap? Stop met denken dat het mbo ‘lager’ is, tenzij je ook bereid bent om zonder vakmensen in de kou te zitten. Tijd om het mbo eindelijk serieus te nemen.
Of blijven we liever comfortably numb. Dat nummer van Pink Floyd Staat overigens in de Top2000 op nr 14. Wat dan weer het rugnummer van Johan Cruijf was die ooit mooi zei: “Je gaat het zien als je het doorhebt.”. Ook in dit geval waarheid als een koe 🐄
DAT WAS M
Het jaar is bijna op zn einde. Afgelopen week mocht ik nog 3 podia pakken in oa burgers zoo en in Leiden, nam ik een podcast op met Barend Last en schreef ik (herschreef ik) een deel van mijn bijdrage aan het boek over mbo recruitment dat ik met een aantal mede-auteurs schrijf (planning publicatie ergens maart ‘25 denk ik). Oh en ik schreef een stukje over zienswijzen op stagediscriminatie. Ook ging ik lunchen met de leukste teamgenoten van team Censes in Zeist (kasteel Kerckenbosch, aanrader!)
Komende week schrijf ik nog mijn hoofdstuk af (altijd meer werk dan gepland). Ik heb nog een laatste hbo student die ik mag eindscriptiebeoordelenpresentatiedingesdoen.
En dan volgende week de laatste Werf Slim van het jaar. Want ik hoop dat jullie tussen kerst en oud en nieuw iets anders lezen.
Laat ik jullie achter met een pareltje: een stuk waarin de auteur de neergang van 'The Mall' (het winkelcentrum) vergelijkt met die van social media. Waarom? Omdat beide ooit bedoeld waren als plekken van verbinding, maar uiteindelijk verworden zijn tot lege hulzen waar commercie wordt verpakt als ‘community.’ Je weet wel, dat warme, gezellige gevoel dat plotseling verdwijnt zodra je te lang blijft staan zonder iets te kopen. Fascinerend én een tikkeltje pijnlijk herkenbaar.
Hele fijne week gewenst!
Laat je niet gek maken in die laatste dagen voor de kerst. Het is straks gewoon januari.
En veel staigiairs gewenst.