Werf Slim: Werf Studenten #261
Stages, Stress & Surveillance🤳🏼
☕ Hartelijk maandag!
En vrolijk pasen. 🥚
We gaan het deze week hebben over jongeren die niet stoppen met school omdat ze ‘weggeplukt’ worden, maar omdat het mbo soms voelt als een loopbaan-LARP. Over stages die aanvoelen als testtrajecten zonder gebruiksaanwijzing. En over bedrijven die denken dat controle nog steeds werkt in een wereld waar vertrouwen de enige werkende tool is.
Let op: je leest dit op maandag, maar ik schreef deze nieuwsbrief eerder. Dus mocht er op Eerste Paasdag iets geks gebeurd zijn: AI die zichzelf tot paus heeft uitgeroepen, of de ondergang van de stagevergoeding dan heb ik dat even gemist.
Vrijdag was ik op Paaspop.
Zaterdag stond ik op mijn dakterras dat ineens een bouwproject was geworden.
En zondag zat ik aan het paasbrood met de schoonfamilie in Assen.
Prioriteiten, mensen.
Dus. Tijd om je inbox te vullen met wat wél relevant is: hoe je de komende week weer iets beter omgaat met stagiairs, werkdruk, digitale ruis en de vraag of je werk eigenlijk nog wel zin heeft.
Klaar? Scrollen maar.
Vind je deze nieuwsbrief waardevol? Deel dit dan vooral in je netwerk!
En niet vergeten: Werf Slim: Werf Studenten.
Onze vrienden: NUTZY
O, je dacht dat stagiairs stonden te trappelen?
Dat ze 's ochtends wakker worden met zin in jouw "leerzame omgeving" vol vergaderingen zonder besluiten en collega’s met coachambities?
Welkom in 2025.
Jongeren hebben geen zin meer in stagegedoe dat meer lijkt op community service dan op werkervaring.
Ze zijn geen loopbaanproject. Ze zijn mensen. Met huur. En hersens.
En ja hoor, daar komt-ie weer:
“We bieden ruimte om te groeien.”
Lees: je mag de plantjes water geven en om kwart over vijf nog een rapport in Excel maken dat niemand leest.
Wat willen studenten echt weten?
🛠 Wat moet ik doen – echt doen, niet wat er op papier staat?
💰 Wat krijg ik betaald – als ik al iets krijg?
😵💫 Wie zit er naast me – een collega of een carrièrevermoeide controlfreak die ‘leren door afkijken’ verwart met negeren?
Daarom is er Nutzy.
Geen glad platform met stagevacatures die klinken als strafregels.
Gewoon eerlijk. Droog. In je inbox:
🛠 Dit is het werk.
💰 Dit is het bedrag.
🙃 Dit is Henk. Hij heeft een aparte humor, maar je hoeft niet met hem te lunchen.
Want studenten prikken overal doorheen.
Zien meteen of een “hands-on mentaliteit” betekent dat je elke dag PowerPoints mag doornemen met een collega die al drie keer ontslag heeft willen nemen.
Dus. Tijd voor wat realisme.
🧻 Gooi je vacaturetaal in de prullenbak.
🚀 Zet Nutzy aan.
👀 Laat zien wat je echt biedt en niet wat je ooit in een wervingsworkshop hebt opgeschreven.
DE POLL VAN DE WEEK
Volgens deze uiterst representatieve LinkedIn-poll met acht stemmers ( ja, acht ) leeft de angst voor AI vooral bij mensen van 35 jaar en ouder.
50% zit in de categorie 35-45.
De andere helft? Noemt zichzelf gewoon “oud (zoals ikzelf 🤪)”.
Acht respondenten dus.
Nog magerder dan een maandagochtend-croissant bij de glutenvrije wollentruienbakker bij mij in de buurt.
En dat zegt eigenlijk alles.
Zijn we murw? Cynisch? Te druk met prompts finetunen?
Of steken we gewoon collectief ons kop in het zand, hopend dat het algoritme eerst iemand anders kiest?
Maar misschien ben je gewoon even klaar met de zoveelste digitale revolutie. Snap ik ook.
Meedoen met de volgende poll? tof! Scroll naar beneden, kom je m vanzelf tegen.
DEZE WEEK
🎓 Groenpluk is géén ding (maar schoolmoeheid is dat wél)
Je kent de waarschuwingen vast: Jongeren stoppen met school! Vast omdat bedrijven ze wegkapen! Groenpluk!
Spoiler: nee hoor. Gewoon weer paniek in het vergadercircuit.
Want wat blijkt? Jongeren verlaten het mbo niet omdat ze massaal gelokt worden door recruitmentbureaus of vette salarissen.
Nee, ze verlaten het mbo omdat het mbo... het mbo is.
Met reflectieverslagen van acht kantjes.
Met PowerPoints over loopbaanvaardigheden waarvan zelfs de docent in slaap valt.
Met stagebegeleiders die “gewoon ff willen dat je meeloopt, hoor”.
22.000 jongeren zijn afgehaakt afgelopen jaar. Niet omdat ze niet willen leren, maar omdat niemand ooit uitlegde waaróm ze leren. Of met welk doel. Of omdat ze na vier maanden nog steeds geen idee hebben wie hun SLB’er is.
Niet nóg een keer in een lokaal zitten met een beamer die het niet doet.
Niet nóg een intake met de vraag: “Wat zou jij willen leren over jezelf?”
Niet nóg een stage waar je drie weken wacht op een inwerkplan dat ‘nog even afgestemd’ moet worden.
Ze willen leren wat ertoe doet.
Van mensen die weten waar ze het over hebben.
Op plekken waar ze niet worden behandeld als ‘lastige doelgroep’ maar als collega in wording.
Dus ja: jongeren willen terug naar school.
Maar niet naar een school waar “meer praktijkgericht” betekent dat je de prullenbak mag legen op dinsdag.
De cijfers:
– 40% van de uitvallers heeft binnen een jaar werk.
– ⅓ keert binnen vier jaar terug naar school.
– Geen van hen zei: “Ik ben geworven door een recruiter met gelhaar en lease-auto.”
Wel: “Ik voelde me hier totaal niet thuis.”
Moraal van het verhaal?
Niet het bedrijfsleven plukt onze jongeren weg.
Het onderwijs duwt ze eruit. Met liefde. En een leerlijn.
👉 Lees hier het onderzoek van Regioplan
📽️ Bekijk hier de documentaire via Ingrado
🎓 Stage = stress + herinnering
Onderzoekers uit China en Engeland volgden 327 studenten vier jaar lang. Wat ze onderzochten? Nostalgie. Of beter gezegd: wanneer studenten beginnen terug te verlangen naar vroeger.
Wat blijkt: aan het begin van de studie is dat gevoel het sterkst. Niet door heimwee naar opa’s stoofpot of de kerstboom van 2017, maar omdat het leven ineens ingewikkeld wordt. Nieuwe omgeving. Nieuwe mensen. Nieuwe systemen die niemand uitlegt.
En hoe zwaarder de start, hoe langer dat gevoel blijft hangen.
Dus: hoe meer chaos, hoe meer nostalgie.
Dat is precies waarom een stage geen survivaltest moet zijn.
Want ook dat is een overgangsmoment. En als je daar de boel niet op orde hebt, ontstaat er geen leercurve, maar een vluchtgedachte.
💡 Zorg dus dat ze met nostalgie terugdenken aan jouw bedrijf.
Niet aan hun oude bijbaan bij de supermarkt, waar tenminste iemand zei wat je moest doen en hoe laat je pauze had.
🧠 AI-paniek? Zet eerst je zinnetje klaar.
“AI neemt je baan niet af, maar iemand die AI gebruikt wel.”
Ja hoor.
Daar is-ie weer.
Het zinnetje dat in elke paneldiscussie over ‘de toekomst van werk’ wordt ingekopt met een semi-bezorgd hoofd en een betekenisvolle stilte erachter.
Vervolgens knikt iedereen alsof ze net de zin van het leven hebben gehoord.
Technisch waar. Maar ook: compleet nutteloos.
Zoals het stopcontact in een NS-trein. Of het woord “dynamisch” in een stagevacature. Volgens Sangeet Paul Choudary (topnaam!) is deze uitspraak het digitale equivalent van de Maginotlinie.
Strategisch gezien een meesterwerk.
Maar totaal gebouwd voor een oorlog die nooit kwam.
AI verandert niet hoe jij je werk doet.
Het verandert wat werk überhaupt betekent.
Je kunt jezelf dus wel veilig voelen achter je perfect geoptimaliseerde takenlijst (“ik gebruik ChatGPT om mijn e-mails 6% sneller te typen!”), maar ondertussen is het hele werklandschap veranderd en zit jij (net als de Franse generaals in 1940) te wachten op een aanval die allang via de achterdeur binnen is.
💡 Conclusie:
AI gaat niet over tools.
Het gaat over systemen.
En als jij in je eentje een AI-tool gaat gebruiken terwijl het systeem al verandert, ben je net de persoon die z’n CV bijwerkt voor een functie die niet meer bestaat.
AI neemt je baan niet af, maar je context wel.
👉 Lees hier het hele artikel (als je durft)
Wil je dit uitleggen aan je collega’s zonder in een panel-discussie met zombieknikkers te belanden? Stuur ze deze nieuwsbrief. Of print hem uit en hang ’m boven het koffiezetapparaat. Naast dat andere nutteloze bordje: “Vergeet je mok niet!”
OK, door.
🎓 Stage: leerplek of loze belofte met bureaustoel? (lessen uit Brazilië)
In Brazilië is een stage iets tussen werk, hoop en uitbuiting. Studenten draaien gewoon mee, krijgen vaak minder dan het minimumloon en mogen vooral blij zijn dat ze “leren”. Wat precies? Dat werk ook prima kan zonder rechten. In een Braziliaans onderzoek zegt 52,4% van de stagiairs dat hun vergoeding onvoldoende is, 42,9% voelt zich niet gerespecteerd, en 81% vindt dat hun stage het leren juist in de weg zit. En toch zegt 90,5% dat ze “leren op niveau”. Misschien cynisch. Misschien ironie. Of gewoon een overlevingsstrategie.
Is dit Nederland? Nee. Gelukkig niet. Maar het laat wel zien wat er gebeurt als we stages vooral als kostenpost zien en begeleiding als bijzaak. Want hoe herkenbaar klinkt dit: stagiairs die structureel werk doen, begeleiding die “een formaliteit” is, en een vergoeding die “symbolisch” genoemd wordt (HR-taal voor: je kunt er net een croissant van kopen).
Wat we kunnen leren: laat stagiairs niet betalen met hun toekomst voor jouw budgetbesparing. Zorg dat ze terugkijken op jouw organisatie als een plek waar ze echt iets hebben geleerd. Niet als een plek waar ze vooral leerden hoe het voelt om onzichtbaar te zijn. En laat duidelijk zijn dat continue aandacht en beleid keihard nodig is. Want ‘marktwerking’ is hier synoniem voor ‘de stagiair koffie laten halen’ .
👉 Lees hier het hele onderzoek, met grafieken én frustratie
Vertrouwen is geen risico. Controle is het probleem.
🎥 Welkom in seizoen 3 van ‘The Office’, maar dan dystopisch
De perks zijn weg. De camera’s aan. Bedrijven hebben het masker laten vallen: controle is terug, vertrouwen is weg. Elon Musk’s overheidsafdeling DOGE scant e-mails op diversiteitstaal. En ja, Gen Z ziet het. En haakt af, schrijft de Guardian deze week.
Geen zin meer in glijbanen of teamyoga. Ze willen zekerheid, coaching, en geen manager die ‘werkplezier’ roept terwijl hij surveillancesoftware installeert.
Wat jij stagelopen noemt, voelt voor hen steeds vaker als een proefperiode in een systeem van controle.
Te laat? Wordt opgemerkt.
Even niks te doen? Wordt geregistreerd.
Zelf iets proberen? Alleen met toestemming.
Maar stagiairs zijn geen variabele kostenposten in je spreadsheet. Ze zijn jonge mensen die willen groeien; niet overleven.
Ze floreren waar je ze loslaat, niet waar je ze vastpint.
💡 Dus stel jezelf de vraag: geef je een stage of een draaiboek vol toezicht?
Vertrouwen is geen risico. Controle is het probleem.
Als je wil dat een stagiair iets leert, geef ze ruimte, aandacht en iemand die hun naam wél onthoudt. Geen logboek en een wachtwoord tot Teams.
AI geeft antwoorden, vragen stellen is de kunst.
We leven in een tijd waarin je in drie seconden een prima antwoord krijgt op álles. Thanks, AI. Maar juist daarom zijn goede vragen zeldzaam geworden. Net als stagebegeleiders die tijd hebben voor feedback.
Antwoorden zijn er genoeg. Maar wie stelt nog de juiste vraag?
En nee, “Hoe schrijf ik een motivatiebrief?” telt niet.
📎 En stages dan? Simpel:
Een stage is geen quiz. Je wordt niet getest op juiste antwoorden, maar op je vermogen om te denken, te twijfelen en iets terug te vragen.
Maar als een stagiair alleen maar leert: “Maak dit vóór 15.00 af en vraag ChatGPT om hulp,” dan kweek je geen professional. Dan krijg je een AI op sneakers.
💡 Een goede stage draait niet om de uitkomst, maar om de vraag.
Goede begeleiding begint niet met: “Snap je het?”,
maar met: “Wat snap je nog niet?”
🧭 En wat moet jij dan doen als begeleider?
Heel simpel:
Niet alles uitleggen, maar wel ruimte geven.
Niet controleren, maar coachen, niet vragen of ze het snappen, maar samen zoeken naar wat ze nog kunnen ontdekken.
In deze tijd vol snelle antwoorden ben jij als begeleider niet de vraagbaak, maar de gids die laat zien dat het stellen van een goeie vraag duizend keer waardevoller is dan één “goed” antwoord.
Simon van Teutem, voormalig stagiair bij Morgan Stanley, dook in de wereld van jonge mensen die per ongeluk miljonair willen worden. Hij sprak met 200 bankiers, consultants en advocaten — en kwam terug met een verhaal over ambitie, zelfbedrog en Excel in pak.
💼 De Bermudadriehoek van Talent (nieuw boek bij de Correspondent)
Je begint met idealen, eindigt met een leaseauto.
Je wilt iets betekenen voor de wereld — en blijkt ineens spreadsheets te formatteren voor een private equity-fonds in Delaware.
Niet omdat je dat wilde, maar omdat je ‘er gewoon inrolde’.
De moraal?
Niet dat deze mensen slecht zijn. Maar dat we een systeem hebben gebouwd dat toptalent in een maatpak stopt, PowerPoint laat optimaliseren en daar applaus voor geeft.
Wat als we al die slimme, energieke, overpresterende mensen eens inzetten op iets dat niét begint met ‘billable hour’?
Echt een topboek.
🎨 Kleur zit niet in het licht. Kleur zit in je hoofd.
Wetenschappers hebben een nieuwe kleur gemaakt. Echt.
Niet met verf, maar door met een laser één type lichtgevoelige cel in je oog aan te zetten en alle andere niet.
Het resultaat is een kleur die buiten het menselijk spectrum valt. Ze noemen ’m “olo”. Een soort blauwgroen die nog nooit iemand eerder zag, tot nu dus.
🧠 Het laat zien: kleur is geen eigenschap van de wereld, maar van je brein.
Wat je ziet, is wat je systeem denkt dat er is.
💡 Vraag van de week:
Welke kleur maak jij deze week? Oftewel: wat zie jij, wat er misschien nog niet is — maar wel zou kunnen zijn?
DE POLL DEZE WEEK:
We hebben weer een klassieker uit het vergadercircuit voor je:
Waarom haken jongeren eigenlijk af?
Iedereen heeft een mening. Niemand leest het onderzoek.
Dus we gooien ’m gewoon in de groep:
Dat was ‘m!
Afgelopen week was ik weer het land door, onder andere in Sassenheim voor ons Educational Leadership Programma (met Censes), in Lelystad op een docentendag. Ook nam ik een nieuwe podcast op met Brand en Jansen, dit keer met Jolien Dopmeijer van het Trimbos instituut. Wat een goed gesprek!
📌 Wat je deze week niet wilde weten (maar toch moet lezen):
– 🌱 Groenpluk is een excuus. Jongeren haken niet af omdat bedrijven ze wegkapen. Ze haken af omdat het mbo soms voelt als een escape room zonder uitgang.
– 🎓 Stage = stress + verwarring. Hoe slechter je start, hoe sneller ze terugverlangen naar hun bijbaan bij de appie.
– 🤖 AI jat je baan niet. Het jat de zin van je werk. En dat is misschien nog erger.
– 🇧🇷 Stage in Brazilië? Iets tussen hoop, werk en uitbuiting. Klinkt ver weg, maar jij hebt ook stagiairs die taken krijgen zonder inwerkplan.
– 🧑💻 Gen Z ziet je surveillancesoftware en zegt: doe ff normaal. Ze willen geen logboek, maar iemand die hun naam onthoudt.
– 🧠 AI geeft antwoorden. Veel te veel zelfs. Maar niemand vraagt meer wat we eigenlijk proberen op te lossen.
– 📎 Stages zijn geen takenlijst met Teams-login. Je begeleidt geen stagiair, je coacht een mens. Probeer het eens.
Tot volgende week
Veel stagiairs gewenst. En always look on the bright side of life.
Maarten
Plus onthouden: Werf slim: werf studenten!
Plus plus: Doorsturen mag!
Ken je een collega, school, of student die hier wat aan heeft? Deel deze nieuwsbrief. Ze kunnen er beter vandaag dan morgen mee aan de slag.
Volg, deel en blijf op de hoogte
👉 LinkedIn
👉 Website
👉Engelstalig blog
Deze nieuwsbrief wordt mede mogelijk gemaakt door NUTZY. Organisaties zoals Albron, Albert Heijn en Croonwolterdros gebruiken hun platform om jong talent op een nieuwe manier aan te trekken.